John 8 - Dächsel Bijbelverklaring - Bible Commentaries

Inleiding

Bijbelverkaring van Dchsel, JOHANNES 8

John 8:1

DE ECHTBREEKSTER. CHRISTUS' PERSOON EN AMBT. EIGENSCHAPPEN VAN ZIJN DISCIPELEN

return to 'Top of Page'

Inleiding

Bijbelverkaring van Dchsel, JOHANNES 8

John 8:1

DE ECHTBREEKSTER. CHRISTUS' PERSOON EN AMBT. EIGENSCHAPPEN VAN ZIJN DISCIPELEN

return to 'Top of Page'

1. Maar Jezus, die nog voor de in John 8:40-John 8:44 genoemde tijd de tempel had verlaten, ging naar de Olijfberg en wel naar de hof Gethsman om bij de avondgodsdienst van die laatste dag van het feest Zich weer op een heilige plaats te bevinden en nog eens een plechtige uitnodiging tot het volk te richten (John 8:12).

Wij zullen ons later overtuigen dat de geschiedenis van de echtbreekster, in John 8:2-John 8:11 meegedeeld, niet in het Evangelie van Johannes en het allerminst op deze plaats behoort, waarop men haar heeft geplaatst; dat daarom ook de beide verzen (John 8:53, John 8:1), die eensdeels tot inleiding voor de volgende geschiedenis dienen en ten tweede zouden moeten dienen om de samenhang met deze afdeling te vormen, niet bij onze Evangelist passen. Wij laten ze echter toch staan en beschouwen ze als slot van de afdeling, omdat het werkelijk was, zoals hier wordt verteld. Terwijl de anderen naar huis gingen, die van het volk aan de ene kant en de medeleden van de Hoge raad aan de andere kant, om de overige tijd van de dag tot aan de avond door te brengen in de huizen, waarin men nu weer woonde (niet meer in loofhutten), begaf Jezus Zich daarheen, waar Hij volgens John 18:2 dikwijls met Zijn discipelen tezamen was en daar heeft Hij Zich zeker weer, evenals in Luke 11:1 `s avonds in het gebed gesterkt; want daar zou de eerste moordaanslag plaats hebben (John 8:59). Men zal er goed aan doen, wanneer men een beschrijving van Jezus' leven in zijn geschiedkundige samenhang wil hebben, de volgende afdeling over te slaan en dadelijk tot hetgeen onder a volgt over te gaan en de geschiedenis van de echtbreekster bij Matthew 22:22 te nemen.

d. John 8:2-John 8:11. De genade aan de overspelige vrouw bewezen.

return to 'Top of Page'

Vers 1

1. Maar Jezus, die nog voor de in John 8:40-John 8:44 genoemde tijd de tempel had verlaten, ging naar de Olijfberg en wel naar de hof Gethsman om bij de avondgodsdienst van die laatste dag van het feest Zich weer op een heilige plaats te bevinden en nog eens een plechtige uitnodiging tot het volk te richten (John 8:12).

Wij zullen ons later overtuigen dat de geschiedenis van de echtbreekster, in John 8:2-John 8:11 meegedeeld, niet in het Evangelie van Johannes en het allerminst op deze plaats behoort, waarop men haar heeft geplaatst; dat daarom ook de beide verzen (John 8:53, John 8:1), die eensdeels tot inleiding voor de volgende geschiedenis dienen en ten tweede zouden moeten dienen om de samenhang met deze afdeling te vormen, niet bij onze Evangelist passen. Wij laten ze echter toch staan en beschouwen ze als slot van de afdeling, omdat het werkelijk was, zoals hier wordt verteld. Terwijl de anderen naar huis gingen, die van het volk aan de ene kant en de medeleden van de Hoge raad aan de andere kant, om de overige tijd van de dag tot aan de avond door te brengen in de huizen, waarin men nu weer woonde (niet meer in loofhutten), begaf Jezus Zich daarheen, waar Hij volgens John 18:2 dikwijls met Zijn discipelen tezamen was en daar heeft Hij Zich zeker weer, evenals in Luke 11:1 `s avonds in het gebed gesterkt; want daar zou de eerste moordaanslag plaats hebben (John 8:59). Men zal er goed aan doen, wanneer men een beschrijving van Jezus' leven in zijn geschiedkundige samenhang wil hebben, de volgende afdeling over te slaan en dadelijk tot hetgeen onder a volgt over te gaan en de geschiedenis van de echtbreekster bij Matthew 22:22 te nemen.

d. John 8:2-John 8:11. De genade aan de overspelige vrouw bewezen.

return to 'Top of Page'

Vers 2

2. En de vroege morgen van de volgende dag kwam Hij weer in de tempel en al het volk kwam tot Hem om Zijn woord te horen; en neergezeten zijnde bij de schatkist in de voorhof van de vrouwen en leerde Hij hen (vs 20).

return to 'Top of Page'

Vers 2

2. En de vroege morgen van de volgende dag kwam Hij weer in de tempel en al het volk kwam tot Hem om Zijn woord te horen; en neergezeten zijnde bij de schatkist in de voorhof van de vrouwen en leerde Hij hen (vs 20).

return to 'Top of Page'

Vers 3

3. En de Schriftgeleerden en de Farizeeën, in plaats van aan de Hoge raad de zaak, die tot hun kennis was gekomen, op te dragen, brachten tot Hem een vrouw, in overspel gegrepen, terwijl men de schuldige man had laten gaan. Wanneer toch Jezus de Messias wilde zijn moest Hij ook de in Israël gepleegde misdaden straffen.

return to 'Top of Page'

Vers 3

3. En de Schriftgeleerden en de Farizeeën, in plaats van aan de Hoge raad de zaak, die tot hun kennis was gekomen, op te dragen, brachten tot Hem een vrouw, in overspel gegrepen, terwijl men de schuldige man had laten gaan. Wanneer toch Jezus de Messias wilde zijn moest Hij ook de in Israël gepleegde misdaden straffen.

return to 'Top of Page'

Vers 4

4. En zij stelden haar in het midden, in de kring van de om hen verzamelde toehoorders en zeiden tot Hem: Meester! deze vrouw is door de getuigen, die haar hierheen geleiden, betrapt op overspel.

return to 'Top of Page'

Vers 4

4. En zij stelden haar in het midden, in de kring van de om hen verzamelde toehoorders en zeiden tot Hem: Meester! deze vrouw is door de getuigen, die haar hierheen geleiden, betrapt op overspel.

return to 'Top of Page'

Vers 5

5. En Mozes heeft ons in de wet (Leviticus 20:10. Deuteronomy 22:22) geboden, dat degenen, door wie volgens duidelijke bewijzen echtbreuk is gepleegd, gestenigd zullen worden; Gij dan, wat zegt Gij dat men haar doen moet? 6. En dit zeiden zij om Hem te verzoeken, om Hem een woord te ontlokken, dat iets anders gebood te doen dan wat de wet voorschreef, opdat zij iets hadden om Hem te beschuldigen, dat Hij de wet verbrak (Matthew 12:10. Mark 3:2. Luke 6:7; Luke 11:54). Maar Jezus, om hen met hun zaak, die Hem volgens de omstandigheden, waaronder die voor Hem werd gebracht, ook weer niets aanging, af te wijzen (Luke 12:14), bukte neer en schreef met de vinger in de aarde, als iemand die met zijn eigen gedachten bezig is.

Stond de afdeling hier werkelijk op de juiste plaats, dan kon bij "de laatste dag, de grote dag van het feest" in John 7:37 niet aan de achtste, maar slechts aan de zevende dag worden gedacht, omdat wij door de inleidende woorden: "` s morgens vroeg kwam Hij weer in de tempel" zonder twijfel niet worden verplaatst op de dag, die na het eindigen van de hele feestdag valt, maar nog in die tijd zijn, dat het volk nog bij de tempel vergaderd was en zich niet weer naar eigen haardstede had begeven. Toch behoort de volgende afdeling van John 8:12 zeker tot de achtste dag. Het wordt door zijn inleidend woord: "Jezus dan sprak weer tot hen" duidelijk met het vroegere in John 7:37-John 7:52 tot een geheel verbonden en plaatst ook dit op dezelfde dag. Er is dus voor deze voor ons liggende afdeling reeds ten opzichte van de tijd van de gebeurtenis geen plaats. Maar ook wat de verhouding aangaat, die bij de Schriftgeleerden en Farizeeën nu nog tot Jezus bestaat, kan zij onmogelijk hier thuis behoren. Wij hebben toch in de vorige afdeling gezien hoe deze tegenstanders alle krachten inspannen, dat het volk in Zijn persoon toch geen profeet, veel minder Christus ziet; terwijl zij Hem hier het geval met de vrouw ter beslissing voorleggen, kennen zij Hem een rechterlijk gezag toe, dat alleen aan een profeet, of een Messias kon worden geschonken, al was het ook slechts om Hem te verzoeken, d. i. de manier waarop Hij die autoriteit zou uitoefenen, in het een of ander opzicht aan te wenden, om Hem voor het volk of de wereldlijke overheid beschaamd te maken. Wij zien dus de Schriftgeleerden en Farizeeën reeds die verhouding ten opzichte van Jezus innemen, waarin zij in Matthew 22:15, de vraag over de schattingpenning tot Hem richten; achter deze geschiedenis behoort daarom zonder twijfel die van de echtbreekster. Bij de vraag over de schattingpenning hadden de tegenstanders, zoals in Luke 20:20 daarop uitdrukkelijk wordt opmerkzaam gemaakt en ook zowel het meebrengen van de dienaren van Herodes, als ook de vleiende woorden, die aan de vraag voorafgaan, te kennen geven, in de eerste plaats het daarop voorzien, dat de Heere op grond van het goddelijk woord in Deuteronomy 17:15 zou antwoorden: "Nee, het is niet goed, dat men de keizer schaatin geeft. " Terwijl Hij echter door het: "geef de keizer wat van de keizer is" juist het tegengesteld antwoord geeft: "Het is niet alleen geoorloofd, maar zelfs uw plicht", heeft Hij toch tevens door het: "En aan God wat van God is" Zijn antwoord zo ingericht, dat, zoals het in Luke 20:26 wordt gezegd, zij Zijn woord niet konden aanvallen voor het volk en zij dus beschaamd zijn geworden met hetgeen bij hun berekening op de tweede plaats stond. Bij de vraag over de steniging van de echtbreekster gaat duidelijk de berekening van de tegengestelde veronderstelling uit. In Matthew 21:28, heeft Jezus aan deze mensen de gelijkenis van de twee zonen voorgedragen en hen gezegd: "Tollenaars en hoeren gaan u voor in het koninkrijk der hemelen. " Nu is het hen zeer welkom, dat juist, nu zij zo ongelukkig met de vraag over de schatting geweest zijn, een op heterdaad gegrepen echtbreekster tot hen wordt gebracht, niet opdat zij onmiddellijk zelf het oordeel over haar uitspreken, maar op gelijke wijze de bemiddeling bij de Hoge raad mochten bewerken, als zij het in John 7:32 deden; zij waren toch waarschijnlijk meestal zelf leden van dat lichaam. Het is een heilig feest en dan openbaart zich ook anders maar al te graag de tegenstand van de natuurlijke mens in werken van het vlees en speelt de geest van de duisternis zijn spel. Bij de vrouw en haar boeleerder is dat geschied in de zonde van ontucht; bij diegenen daarentegen, die de vrouw grepen en de overigen, die zich bij hen aansloten op de weg tot overlevering aan de Schriftgeleerden en Farizeeën is de lust opgewekt om met gedruis op te treden; men verlangt een schandaal en eens op oude wijze de voltrekking van een vonnis te hebben. De Schriftgeleerden en Farizeeën, die geroepen zijn om de procedure bij de Hoge raad in te leiden, raken voor een ogenblik in verlegenheid: zij weten niet hoe zij de wil van het volks zullen weerstaan zonder hun populariteit op het spel te zetten. Wanneer zij toegeven raken zij in conflict met de Romeinse overheid, die het ten hoogste ten kwade zou duiden als zij een vonnis lieten vellen en het zelf, in de vorm van staand recht lieten volvoeren (John 18:31). Zo komen zij op de gedachte om de Hoge raad niet te brengen in de moeilijke toestand, om aan de ene of andere zijde ergernis te geven, maar de zaak liever aan Jezus ter beslissing over te leggen. Stond deze op grond van de Mozaïsche wet toe dat het volk vonniste, dan hadden zij nu toch bereikt wat bij de zaak van de schatting hun eigenlijk doel was, maar toen niet lukte; zij hadden Hem aan de overheid en aan de macht van de landvoogd kunnen overgeven. Intussen rekenen zij er niet op dat dit zal plaats hebben; integendeel luidt hun woord: "Mozes heeft ons in de wet geboden, dat zulken gestenigd zullen worden; Gij dan, wat zegt Gij?" als een honend woord omtrent hetgeen Hij eerst op deze dag van de tollenaars en hoeren heeft gezegd: "Niet waar, gij oordeelt dat men zo een vrij moet laten gaan; men mag zich aan haar niet vergrijpen, maar moet ze als een burgeres van het koninkrijk der hemelen in ere houden?" En nu verheugen zij zich reeds in het vooruitzicht dat zij Hem aan het volk zullen voorstellen als een, die in de slechtste zin van het woord de zondaars in bescherming neemt en alle gezag van de wet ondermijnt. Met opzet plaatsen zij Mozes' woord dadelijk aan het hoofd van hun aanspraak, om bij het aanwezige volk dadelijk de gedachte daarheen te leiden, waarheen zij het daarna denken te breng en. Terwijl nu echter Jezus Zich bukt en met de vinger in de aarde schrijft, bekommert Hij Zich om hun gehele zaak niet en Laat hen staan, evenals Hij ook in Mark 8:12 v. doet, als men van Hem een teken van de hemel begeerde. Zij komen toch niet tot Hem als tot de profeet en rechter van Israël, zoals zij voorgeven, maar in slimheid en boosheid van hun hart; daarom heeft Hij niets met hen te doen en kan Hij Zich uitsluitend met Zichzelf bezighouden. De uitwendige gebaren, waardoor Hij hen dat te kennen geeft, zijn van bijzondere betekenis. "Hij zwijgt, terwijl zij moesten zwijgen; Hij bukt terwijl zij moesten bukken in plaats van het hoofd zo hoog te dragen; Hij schrijft, wij weten niet wat - hun namen? hun vonnis? In elk geval zij komen daardoor in angstige spanning; en zo hun eer het niet eiste, zij vroegen Hem niet voor de tweede maal. " In dit schrijven ligt iets van een herinnering aan de schrijvende hand in Daniel 5:5, of aan het profetische woord Jeremiah 17:13 : "Die van Mij afwijken zullen in de aarde geschreven worden. "

Daar zit Hij neer, waar Hij moet Zijn, in de dingen van Zijn Vaders. En reeds weer in deze vroege sabbatsmorgen is het Zijn voedsel dat Hij de wil van Zijn Vader doet en Zijn werk volbrengt. De menigte omringt Hem in dichte kring en hoort naar de aangename woorden, die ook nu uit Zijn mond voortkomen. . . . Maar opeens te midden van deze heilige werkzaamheid, wat een stoornis. . . . Opeens, als Hij Zijn reine ogen opheft, wat een beeld van de zonde! Zonde op dit loofhuttenfeest begaan, in deze sabbatsmorgen gepleegd. . . . Een vrouw gegrepen in overspel. Dit is afschuwelijk. En wij zien de menigte terugdeinzen van de onreine, die deze dwaasheid in Israël gedaan heeft. Maar wat nog afschuwelijker is, wat nog pijnlijker indruk maakt op de smetteloze en aandoenlijke ziel van Hem, die hier neerzit en leert, het is dat zij, die Hem op deze wijze in Zijn heilig werk komen storen, nog minder afschuw voelen van de zonde door deze vrouw gepleegd dan wel haat tegen Hemzelf, die zij van geen enkele zonde konden overtuigen; een haat zo groot, dat zij zich niet ontzien deze zondares te gebruiken, ja desnoods op te offeren voor hetgeen die haat in zijn schild voert, een haat zo groot, dat zij zich eensdeels verheugen in de begane misdaad, die hen in de gelegenheid stelt de heilige onschuld te verstrikken, mocht het zijn ten val te brengen. Mijn lezer afschuw van de deugd en haar schoonste openbaringen, vijandschap tegen waarheid en heiligheid is nog een groter gruwel voor God, dan een zeer diepe zondeval. Mensen deinzen er niet zozeer voor terug, omdat deze zielsgesteldheid een zekere schijn van deugd en dikwijls van godsdienstigheid ophoudt. Maar in wat voor vorm, bij welke personen, in wat tijden zij zich vertoont, met welke ogen moet Hij haar aanzien, die met Goddelijke klaarheid en waarheid weet dat het geen andere geweest is dan deze stemming, die met boze moedwil Hem het kruis heeft opgericht, het kruis, waaraan lichtzinnigheid en wreedheid, die niet wisten wat zij deden, Hem genageld hebben. Op de misdaad door de vrouw begaan, stond naar Mozaïsch recht de dood door steniging. Maar de straf werd sinds lang niet meer toegepast. Eensdeels om de vermenigvuldiging van het misdrijf, bij de slapheid van de zeden in het tijdvak van de Herodessen en anderdeels omdat de Romeinse meesters het niet gedoogden. De verstoting van de schuldige echtgenoot, het openlijk geven van een scheidbrief, was hetgeen waarmee men zich (ook blijkens het Evangelie) vergenoegde. Maar het schandaal van deze morgen schijnt de vijanden van Jezus een welkome gelegenheid aan te bieden om de rechtzinnigheid van Zijn gedachten over Mozes, de verdachte zedelijke ernst van Hem, die tollenaars ontving en met hen at en Zijn verschuldigde gehoorzaamheid aan de Romeinse overheid ter toets te brengen en voor al het volk te schande te maken. Zo immers dacht het de arglistigheid, die meteen wat haar dienen kan, doorziet - maar, toch mis ziet en zich deerlijk bedriegt, waar zij onderneemt met de hoogste Wijsheid te worstelen.

Dit zeiden zij om Hem te verzoeken om de rechterstoel te beklimmen en een vonnis te vellen, dat slechts door een overheidspersoon uitgesproken mocht worden. Als Hij gedaan had wat zij wensten, dat Hij doen zou, zou Cesar of zijn plaatsbekleder zich de zaak hebben aangetrokken en gezegd: Gij, een vreemdeling, matigt u het recht van overheidspersoon aan! Gij verlaat de kring van uw eigen bevoegdheid en treedt in een, die in het geheel niet tot uw gebied behoort. Had Hij daarentegen gezegd: Het is geen zonde, dat Hij niet deed en niet doen kon, dan zouden zij in ns een afdoend middel hebben gehad dat Hij de Messias niet was. Als Hij een vonnis had geveld, zouden zij gezegd hebben: deze man treedt onwettiglijk in Cesars plaats. Als Hij de vrouw vrijgesproken had van zonde: deze man schendt de uitdrukkelijke wet van God. Zij meenden Hem, dus doende, in een verlegenheid te brengen, waaruit Hij Zich niet zou kunnen redden. Maar hier als bij alle andere gelegenheden sprak Jezus gelijk geen mens ooit sprak. Met een wijsheid, waarvan men zich geen rekenschap kon geven, tenzij men haar veronderstelde te zijn, wat wij weten dat zij is, Goddelijk - keerde onze gezegende Heer de gehelen loop van het geval tegen henzelf; en zij, die voor Hem een kuil groeven, vielen er zelf in. Hij schreef met de vinger op de grond, een onmiskenbaar bewijs van nadenkende kalmte. Het is voor ons in moeilijke omstandigheden het beste langzaam in het antwoorden te zijn. Jezus, wiens wijsheid oneindig groot was, had geen tijd nodig om na te denken, maar zoals Hij Zich gedroeg was Hij ons een voorbeeld en voorganger, ons lerend dat het eerste antwoord niet altijd het beste is.

return to 'Top of Page'

Vers 5

5. En Mozes heeft ons in de wet (Leviticus 20:10. Deuteronomy 22:22) geboden, dat degenen, door wie volgens duidelijke bewijzen echtbreuk is gepleegd, gestenigd zullen worden; Gij dan, wat zegt Gij dat men haar doen moet? 6. En dit zeiden zij om Hem te verzoeken, om Hem een woord te ontlokken, dat iets anders gebood te doen dan wat de wet voorschreef, opdat zij iets hadden om Hem te beschuldigen, dat Hij de wet verbrak (Matthew 12:10. Mark 3:2. Luke 6:7; Luke 11:54). Maar Jezus, om hen met hun zaak, die Hem volgens de omstandigheden, waaronder die voor Hem werd gebracht, ook weer niets aanging, af te wijzen (Luke 12:14), bukte neer en schreef met de vinger in de aarde, als iemand die met zijn eigen gedachten bezig is.

Stond de afdeling hier werkelijk op de juiste plaats, dan kon bij "de laatste dag, de grote dag van het feest" in John 7:37 niet aan de achtste, maar slechts aan de zevende dag worden gedacht, omdat wij door de inleidende woorden: "` s morgens vroeg kwam Hij weer in de tempel" zonder twijfel niet worden verplaatst op de dag, die na het eindigen van de hele feestdag valt, maar nog in die tijd zijn, dat het volk nog bij de tempel vergaderd was en zich niet weer naar eigen haardstede had begeven. Toch behoort de volgende afdeling van John 8:12 zeker tot de achtste dag. Het wordt door zijn inleidend woord: "Jezus dan sprak weer tot hen" duidelijk met het vroegere in John 7:37-John 7:52 tot een geheel verbonden en plaatst ook dit op dezelfde dag. Er is dus voor deze voor ons liggende afdeling reeds ten opzichte van de tijd van de gebeurtenis geen plaats. Maar ook wat de verhouding aangaat, die bij de Schriftgeleerden en Farizeeën nu nog tot Jezus bestaat, kan zij onmogelijk hier thuis behoren. Wij hebben toch in de vorige afdeling gezien hoe deze tegenstanders alle krachten inspannen, dat het volk in Zijn persoon toch geen profeet, veel minder Christus ziet; terwijl zij Hem hier het geval met de vrouw ter beslissing voorleggen, kennen zij Hem een rechterlijk gezag toe, dat alleen aan een profeet, of een Messias kon worden geschonken, al was het ook slechts om Hem te verzoeken, d. i. de manier waarop Hij die autoriteit zou uitoefenen, in het een of ander opzicht aan te wenden, om Hem voor het volk of de wereldlijke overheid beschaamd te maken. Wij zien dus de Schriftgeleerden en Farizeeën reeds die verhouding ten opzichte van Jezus innemen, waarin zij in Matthew 22:15, de vraag over de schattingpenning tot Hem richten; achter deze geschiedenis behoort daarom zonder twijfel die van de echtbreekster. Bij de vraag over de schattingpenning hadden de tegenstanders, zoals in Luke 20:20 daarop uitdrukkelijk wordt opmerkzaam gemaakt en ook zowel het meebrengen van de dienaren van Herodes, als ook de vleiende woorden, die aan de vraag voorafgaan, te kennen geven, in de eerste plaats het daarop voorzien, dat de Heere op grond van het goddelijk woord in Deuteronomy 17:15 zou antwoorden: "Nee, het is niet goed, dat men de keizer schaatin geeft. " Terwijl Hij echter door het: "geef de keizer wat van de keizer is" juist het tegengesteld antwoord geeft: "Het is niet alleen geoorloofd, maar zelfs uw plicht", heeft Hij toch tevens door het: "En aan God wat van God is" Zijn antwoord zo ingericht, dat, zoals het in Luke 20:26 wordt gezegd, zij Zijn woord niet konden aanvallen voor het volk en zij dus beschaamd zijn geworden met hetgeen bij hun berekening op de tweede plaats stond. Bij de vraag over de steniging van de echtbreekster gaat duidelijk de berekening van de tegengestelde veronderstelling uit. In Matthew 21:28, heeft Jezus aan deze mensen de gelijkenis van de twee zonen voorgedragen en hen gezegd: "Tollenaars en hoeren gaan u voor in het koninkrijk der hemelen. " Nu is het hen zeer welkom, dat juist, nu zij zo ongelukkig met de vraag over de schatting geweest zijn, een op heterdaad gegrepen echtbreekster tot hen wordt gebracht, niet opdat zij onmiddellijk zelf het oordeel over haar uitspreken, maar op gelijke wijze de bemiddeling bij de Hoge raad mochten bewerken, als zij het in John 7:32 deden; zij waren toch waarschijnlijk meestal zelf leden van dat lichaam. Het is een heilig feest en dan openbaart zich ook anders maar al te graag de tegenstand van de natuurlijke mens in werken van het vlees en speelt de geest van de duisternis zijn spel. Bij de vrouw en haar boeleerder is dat geschied in de zonde van ontucht; bij diegenen daarentegen, die de vrouw grepen en de overigen, die zich bij hen aansloten op de weg tot overlevering aan de Schriftgeleerden en Farizeeën is de lust opgewekt om met gedruis op te treden; men verlangt een schandaal en eens op oude wijze de voltrekking van een vonnis te hebben. De Schriftgeleerden en Farizeeën, die geroepen zijn om de procedure bij de Hoge raad in te leiden, raken voor een ogenblik in verlegenheid: zij weten niet hoe zij de wil van het volks zullen weerstaan zonder hun populariteit op het spel te zetten. Wanneer zij toegeven raken zij in conflict met de Romeinse overheid, die het ten hoogste ten kwade zou duiden als zij een vonnis lieten vellen en het zelf, in de vorm van staand recht lieten volvoeren (John 18:31). Zo komen zij op de gedachte om de Hoge raad niet te brengen in de moeilijke toestand, om aan de ene of andere zijde ergernis te geven, maar de zaak liever aan Jezus ter beslissing over te leggen. Stond deze op grond van de Mozaïsche wet toe dat het volk vonniste, dan hadden zij nu toch bereikt wat bij de zaak van de schatting hun eigenlijk doel was, maar toen niet lukte; zij hadden Hem aan de overheid en aan de macht van de landvoogd kunnen overgeven. Intussen rekenen zij er niet op dat dit zal plaats hebben; integendeel luidt hun woord: "Mozes heeft ons in de wet geboden, dat zulken gestenigd zullen worden; Gij dan, wat zegt Gij?" als een honend woord omtrent hetgeen Hij eerst op deze dag van de tollenaars en hoeren heeft gezegd: "Niet waar, gij oordeelt dat men zo een vrij moet laten gaan; men mag zich aan haar niet vergrijpen, maar moet ze als een burgeres van het koninkrijk der hemelen in ere houden?" En nu verheugen zij zich reeds in het vooruitzicht dat zij Hem aan het volk zullen voorstellen als een, die in de slechtste zin van het woord de zondaars in bescherming neemt en alle gezag van de wet ondermijnt. Met opzet plaatsen zij Mozes' woord dadelijk aan het hoofd van hun aanspraak, om bij het aanwezige volk dadelijk de gedachte daarheen te leiden, waarheen zij het daarna denken te breng en. Terwijl nu echter Jezus Zich bukt en met de vinger in de aarde schrijft, bekommert Hij Zich om hun gehele zaak niet en Laat hen staan, evenals Hij ook in Mark 8:12 v. doet, als men van Hem een teken van de hemel begeerde. Zij komen toch niet tot Hem als tot de profeet en rechter van Israël, zoals zij voorgeven, maar in slimheid en boosheid van hun hart; daarom heeft Hij niets met hen te doen en kan Hij Zich uitsluitend met Zichzelf bezighouden. De uitwendige gebaren, waardoor Hij hen dat te kennen geeft, zijn van bijzondere betekenis. "Hij zwijgt, terwijl zij moesten zwijgen; Hij bukt terwijl zij moesten bukken in plaats van het hoofd zo hoog te dragen; Hij schrijft, wij weten niet wat - hun namen? hun vonnis? In elk geval zij komen daardoor in angstige spanning; en zo hun eer het niet eiste, zij vroegen Hem niet voor de tweede maal. " In dit schrijven ligt iets van een herinnering aan de schrijvende hand in Daniel 5:5, of aan het profetische woord Jeremiah 17:13 : "Die van Mij afwijken zullen in de aarde geschreven worden. "

Daar zit Hij neer, waar Hij moet Zijn, in de dingen van Zijn Vaders. En reeds weer in deze vroege sabbatsmorgen is het Zijn voedsel dat Hij de wil van Zijn Vader doet en Zijn werk volbrengt. De menigte omringt Hem in dichte kring en hoort naar de aangename woorden, die ook nu uit Zijn mond voortkomen. . . . Maar opeens te midden van deze heilige werkzaamheid, wat een stoornis. . . . Opeens, als Hij Zijn reine ogen opheft, wat een beeld van de zonde! Zonde op dit loofhuttenfeest begaan, in deze sabbatsmorgen gepleegd. . . . Een vrouw gegrepen in overspel. Dit is afschuwelijk. En wij zien de menigte terugdeinzen van de onreine, die deze dwaasheid in Israël gedaan heeft. Maar wat nog afschuwelijker is, wat nog pijnlijker indruk maakt op de smetteloze en aandoenlijke ziel van Hem, die hier neerzit en leert, het is dat zij, die Hem op deze wijze in Zijn heilig werk komen storen, nog minder afschuw voelen van de zonde door deze vrouw gepleegd dan wel haat tegen Hemzelf, die zij van geen enkele zonde konden overtuigen; een haat zo groot, dat zij zich niet ontzien deze zondares te gebruiken, ja desnoods op te offeren voor hetgeen die haat in zijn schild voert, een haat zo groot, dat zij zich eensdeels verheugen in de begane misdaad, die hen in de gelegenheid stelt de heilige onschuld te verstrikken, mocht het zijn ten val te brengen. Mijn lezer afschuw van de deugd en haar schoonste openbaringen, vijandschap tegen waarheid en heiligheid is nog een groter gruwel voor God, dan een zeer diepe zondeval. Mensen deinzen er niet zozeer voor terug, omdat deze zielsgesteldheid een zekere schijn van deugd en dikwijls van godsdienstigheid ophoudt. Maar in wat voor vorm, bij welke personen, in wat tijden zij zich vertoont, met welke ogen moet Hij haar aanzien, die met Goddelijke klaarheid en waarheid weet dat het geen andere geweest is dan deze stemming, die met boze moedwil Hem het kruis heeft opgericht, het kruis, waaraan lichtzinnigheid en wreedheid, die niet wisten wat zij deden, Hem genageld hebben. Op de misdaad door de vrouw begaan, stond naar Mozaïsch recht de dood door steniging. Maar de straf werd sinds lang niet meer toegepast. Eensdeels om de vermenigvuldiging van het misdrijf, bij de slapheid van de zeden in het tijdvak van de Herodessen en anderdeels omdat de Romeinse meesters het niet gedoogden. De verstoting van de schuldige echtgenoot, het openlijk geven van een scheidbrief, was hetgeen waarmee men zich (ook blijkens het Evangelie) vergenoegde. Maar het schandaal van deze morgen schijnt de vijanden van Jezus een welkome gelegenheid aan te bieden om de rechtzinnigheid van Zijn gedachten over Mozes, de verdachte zedelijke ernst van Hem, die tollenaars ontving en met hen at en Zijn verschuldigde gehoorzaamheid aan de Romeinse overheid ter toets te brengen en voor al het volk te schande te maken. Zo immers dacht het de arglistigheid, die meteen wat haar dienen kan, doorziet - maar, toch mis ziet en zich deerlijk bedriegt, waar zij onderneemt met de hoogste Wijsheid te worstelen.

Dit zeiden zij om Hem te verzoeken om de rechterstoel te beklimmen en een vonnis te vellen, dat slechts door een overheidspersoon uitgesproken mocht worden. Als Hij gedaan had wat zij wensten, dat Hij doen zou, zou Cesar of zijn plaatsbekleder zich de zaak hebben aangetrokken en gezegd: Gij, een vreemdeling, matigt u het recht van overheidspersoon aan! Gij verlaat de kring van uw eigen bevoegdheid en treedt in een, die in het geheel niet tot uw gebied behoort. Had Hij daarentegen gezegd: Het is geen zonde, dat Hij niet deed en niet doen kon, dan zouden zij in ns een afdoend middel hebben gehad dat Hij de Messias niet was. Als Hij een vonnis had geveld, zouden zij gezegd hebben: deze man treedt onwettiglijk in Cesars plaats. Als Hij de vrouw vrijgesproken had van zonde: deze man schendt de uitdrukkelijke wet van God. Zij meenden Hem, dus doende, in een verlegenheid te brengen, waaruit Hij Zich niet zou kunnen redden. Maar hier als bij alle andere gelegenheden sprak Jezus gelijk geen mens ooit sprak. Met een wijsheid, waarvan men zich geen rekenschap kon geven, tenzij men haar veronderstelde te zijn, wat wij weten dat zij is, Goddelijk - keerde onze gezegende Heer de gehelen loop van het geval tegen henzelf; en zij, die voor Hem een kuil groeven, vielen er zelf in. Hij schreef met de vinger op de grond, een onmiskenbaar bewijs van nadenkende kalmte. Het is voor ons in moeilijke omstandigheden het beste langzaam in het antwoorden te zijn. Jezus, wiens wijsheid oneindig groot was, had geen tijd nodig om na te denken, maar zoals Hij Zich gedroeg was Hij ons een voorbeeld en voorganger, ons lerend dat het eerste antwoord niet altijd het beste is.

return to 'Top of Page'

Vers 7

7. En toen zij bleven vragen, met de stilzwijgende afwijzing geen genoegen namen, maar door herhaald vragen Hem noodzaakten te beslissen, richtte Hij Zich voor een ogenblik op en zei tot hen: Die van jullie over het zesde gebod, overwelke overtreding hier gehandeld wordt, zonder zonde is, zodat hij nooit een vrouw aanzag om die te begeren (Matthew 5:27 v. ) mag haar volgens Mozes' voorschrift buiten de poort voeren om haar te stenigen en mag eerst de steen op haar werpen, volgens de bepaling vande wet.

Merkt op de wijsheid en de heilige ernst van de Heere. Geen afval van Mozes, geen opstand tegen de Romeinse, door God gestelde macht; geen aanmatiging van het overheidsambt, alsof Hij tot rechter en scheidsman van Israël gesteld was. Ook niets dat naar verschoning gelijkt van de zondige daad. Wat? Zo men van Hem gestrengheid tegen de zonde wil en wacht: Hij heeft ze, Hij zal ze betonen, Hij zal ze uitoefenen. Maar, Hij zal beginnen waar ieder beginnen moet, die niet geroepen is met de rechterlijke arm misdaden te straffen, maar op zedelijk gebied de zonde te bestrijden, Hij zal beginnen bij de bron, bij het hart. Bij het hart, het hart van de mensen, waaruit voortkomt boosheid, bedekt en openbaar; waaruit voortkomt zowel de gedachte van de doodslag als het misdrijf van overspel; het hart van de mensen, waarin door de zondige begeerte reeds overspel gedaan werd. Op het gebied van de inwendige mens gelden geen oordelen naar het vlees en naar hetgeen voor ogen is. Hier is niet de zonde de grootste, die zich het eerst waagt; maar het diepst is ingeworteld, het meest het hart verderft. Hier wordt niet schijn tegen schijn, daad tegen daad, maar zonde tegen zonde gesteld en gewogen. Hier staan allen veroordeeld. Wie durft, wie heeft recht, wie waagt het, zich het recht toe te schrijven anderen te beschuldigen, te verachten, te straffen. . . . zelf strafwaardig. . . . Kom, beschuldigers van deze vrouw, die zonder twijfel een snode daad gedaan heeft, waarop u haar gegrepen heeft; tast in uw hart, bent u rein? rein van haar zonde? rein van andere zonden, als de ware groot en grof? Bent u rein genoeg om, waar de zedelijke rechtbank gespannen wordt tegen deze vrouw en de getuigenis te bezegelen, door te doen wat van getuigen gevergd wordt en aan getuigen toekomt, een eerste steen op te nemen en die te slingeren naar haar schuldig hoofd. "Die van u zonder zonde is werpe de eerste steen op haar, " zo sprak Jezus tot de Farizeeën en Schriftgeleerden, toen zij de vrouw, in overspel gegrepen, tot Hem hadden gebracht en Hij hen greep op de daad van Hem te verzoeken, opdat Zij iets hadden om Hem te beschuldigen en naar hun wil met Hem te doen; zo spreekt Hij tot allen, die met een grove zonde in het hart, misschien in de hand, een onbarmhartig oordeel laten gaan en willen geveld zien over alle zonden, die een anderen naam dragen dan de hun, vergetende, dat wie de gehele wet zal houden en in een zal struikelen, schuldig is geworden aan allen. Want die gezegd heeft: "Gij zult geen overspel doen", die heeft ook gezegd: "Gij zult niet doden", want dan bent u een overtreder van de wet geworden: Een ieder, die Zijn broeder haat is een doodslager. Die van u zonder zonde is, werpe de eerste steen op haar. " Zo spreekt Jezus tot Farizeeën en Schriftgeleerden, en zo spreekt Hij tot alle zedemeesters en godsdienstvrienden tot op de huidige dag, die wel hun voeten weten zuiver te houden, dat zij zich niet bezoedelen met het slijk van de openbare onzedelijkheid, dat al hun verontwaardiging opwekt, maar die vergeten hun hart te reinigen, die bron van alle onreinheid, die er niet zuiver om wordt als men haar het uitvloeien belet; vergetend dat haar gezegd is: "U bent niet te verontschuldigen, mens, wie u bent, die anderen oordeelt, want waarin u een andere oordeelt veroordeelt u zichzelf, want u oordeelt en doet dezelfde dingen. En wij weten dat het oordeel van God naar waarheid is over degenen, die deze dingen doen. Nee, het ontbreekt ook in onze Christelijke maatschappijen niet aan stenenopnemers, ja wel met verontwaardiging geworpen op mannen en vrouwen, op zondige daden gegrepen, in het openbaar gekomen tot een val, maar, hoe menigmaal wapenen zij de handen van hen, wier gelijksoortige misdrijven gelukkig bedekt, in het geheim gepleegd werden, lang geleden, goedgunstig vergeten zijn! En waar, waar onder tienduizend handen is de hand, waarvan hij, die haar uitstrekt en opheft, getuigen durft: zij is rein!. . . . (N. BEETS).

U ziet hier de handhaving van de wet door de wetgever zelf. Immers alleen deze kan ook de beschuldigers voor de wet stellen. Jezus begon niet met de beschuldigde, maar met de beschuldigers en wel op een manier zoals alleen de alwetende Hartenkenner doen kan. U weet, dat op de beschuldiger de verplichting lag, om als getuige van de gedane misdaad, de veroordeelde met de eerste steen te treffen. Dit was een uitnemende wijze instelling, want op deze wijze werd een valse beschuldiging een feitelijke medeplichtigheid aan de dood van een onschuldige. Van dat vereiste maakte nu de Heer gebruik en zei er mee: "Wie zich niet tot de dood schuldig bevindt, zoals deze vrouw, die werpt de eerste steen op haar en doodt haar. " Als u zelf niet zonder enige overtreding, hoe ook genaamd, bent, heeft u geen recht deze mens over enige misdaad aan te klagen? Dan zou immers geen enkele misdaad door enige mens onder de strafwet vallen. Maar hier was deze zaak geheel anders. De Heere lag in het hart van al deze beschuldigers en zag hun geweten bezwaard met een menigte zonden, die hen even doodschuldig voor God en Zijn wet stelden, als het overspel deze vrouw deed. En daarom zei Jezus tot hen zoveel als: "Wie van u geen zonde gedaan heeft, de dood strafwaardig, begint met het doodvonnis aan haar te voltrekken.

return to 'Top of Page'

Vers 7

7. En toen zij bleven vragen, met de stilzwijgende afwijzing geen genoegen namen, maar door herhaald vragen Hem noodzaakten te beslissen, richtte Hij Zich voor een ogenblik op en zei tot hen: Die van jullie over het zesde gebod, overwelke overtreding hier gehandeld wordt, zonder zonde is, zodat hij nooit een vrouw aanzag om die te begeren (Matthew 5:27 v. ) mag haar volgens Mozes' voorschrift buiten de poort voeren om haar te stenigen en mag eerst de steen op haar werpen, volgens de bepaling vande wet.

Merkt op de wijsheid en de heilige ernst van de Heere. Geen afval van Mozes, geen opstand tegen de Romeinse, door God gestelde macht; geen aanmatiging van het overheidsambt, alsof Hij tot rechter en scheidsman van Israël gesteld was. Ook niets dat naar verschoning gelijkt van de zondige daad. Wat? Zo men van Hem gestrengheid tegen de zonde wil en wacht: Hij heeft ze, Hij zal ze betonen, Hij zal ze uitoefenen. Maar, Hij zal beginnen waar ieder beginnen moet, die niet geroepen is met de rechterlijke arm misdaden te straffen, maar op zedelijk gebied de zonde te bestrijden, Hij zal beginnen bij de bron, bij het hart. Bij het hart, het hart van de mensen, waaruit voortkomt boosheid, bedekt en openbaar; waaruit voortkomt zowel de gedachte van de doodslag als het misdrijf van overspel; het hart van de mensen, waarin door de zondige begeerte reeds overspel gedaan werd. Op het gebied van de inwendige mens gelden geen oordelen naar het vlees en naar hetgeen voor ogen is. Hier is niet de zonde de grootste, die zich het eerst waagt; maar het diepst is ingeworteld, het meest het hart verderft. Hier wordt niet schijn tegen schijn, daad tegen daad, maar zonde tegen zonde gesteld en gewogen. Hier staan allen veroordeeld. Wie durft, wie heeft recht, wie waagt het, zich het recht toe te schrijven anderen te beschuldigen, te verachten, te straffen. . . . zelf strafwaardig. . . . Kom, beschuldigers van deze vrouw, die zonder twijfel een snode daad gedaan heeft, waarop u haar gegrepen heeft; tast in uw hart, bent u rein? rein van haar zonde? rein van andere zonden, als de ware groot en grof? Bent u rein genoeg om, waar de zedelijke rechtbank gespannen wordt tegen deze vrouw en de getuigenis te bezegelen, door te doen wat van getuigen gevergd wordt en aan getuigen toekomt, een eerste steen op te nemen en die te slingeren naar haar schuldig hoofd. "Die van u zonder zonde is werpe de eerste steen op haar, " zo sprak Jezus tot de Farizeeën en Schriftgeleerden, toen zij de vrouw, in overspel gegrepen, tot Hem hadden gebracht en Hij hen greep op de daad van Hem te verzoeken, opdat Zij iets hadden om Hem te beschuldigen en naar hun wil met Hem te doen; zo spreekt Hij tot allen, die met een grove zonde in het hart, misschien in de hand, een onbarmhartig oordeel laten gaan en willen geveld zien over alle zonden, die een anderen naam dragen dan de hun, vergetende, dat wie de gehele wet zal houden en in een zal struikelen, schuldig is geworden aan allen. Want die gezegd heeft: "Gij zult geen overspel doen", die heeft ook gezegd: "Gij zult niet doden", want dan bent u een overtreder van de wet geworden: Een ieder, die Zijn broeder haat is een doodslager. Die van u zonder zonde is, werpe de eerste steen op haar. " Zo spreekt Jezus tot Farizeeën en Schriftgeleerden, en zo spreekt Hij tot alle zedemeesters en godsdienstvrienden tot op de huidige dag, die wel hun voeten weten zuiver te houden, dat zij zich niet bezoedelen met het slijk van de openbare onzedelijkheid, dat al hun verontwaardiging opwekt, maar die vergeten hun hart te reinigen, die bron van alle onreinheid, die er niet zuiver om wordt als men haar het uitvloeien belet; vergetend dat haar gezegd is: "U bent niet te verontschuldigen, mens, wie u bent, die anderen oordeelt, want waarin u een andere oordeelt veroordeelt u zichzelf, want u oordeelt en doet dezelfde dingen. En wij weten dat het oordeel van God naar waarheid is over degenen, die deze dingen doen. Nee, het ontbreekt ook in onze Christelijke maatschappijen niet aan stenenopnemers, ja wel met verontwaardiging geworpen op mannen en vrouwen, op zondige daden gegrepen, in het openbaar gekomen tot een val, maar, hoe menigmaal wapenen zij de handen van hen, wier gelijksoortige misdrijven gelukkig bedekt, in het geheim gepleegd werden, lang geleden, goedgunstig vergeten zijn! En waar, waar onder tienduizend handen is de hand, waarvan hij, die haar uitstrekt en opheft, getuigen durft: zij is rein!. . . . (N. BEETS).

U ziet hier de handhaving van de wet door de wetgever zelf. Immers alleen deze kan ook de beschuldigers voor de wet stellen. Jezus begon niet met de beschuldigde, maar met de beschuldigers en wel op een manier zoals alleen de alwetende Hartenkenner doen kan. U weet, dat op de beschuldiger de verplichting lag, om als getuige van de gedane misdaad, de veroordeelde met de eerste steen te treffen. Dit was een uitnemende wijze instelling, want op deze wijze werd een valse beschuldiging een feitelijke medeplichtigheid aan de dood van een onschuldige. Van dat vereiste maakte nu de Heer gebruik en zei er mee: "Wie zich niet tot de dood schuldig bevindt, zoals deze vrouw, die werpt de eerste steen op haar en doodt haar. " Als u zelf niet zonder enige overtreding, hoe ook genaamd, bent, heeft u geen recht deze mens over enige misdaad aan te klagen? Dan zou immers geen enkele misdaad door enige mens onder de strafwet vallen. Maar hier was deze zaak geheel anders. De Heere lag in het hart van al deze beschuldigers en zag hun geweten bezwaard met een menigte zonden, die hen even doodschuldig voor God en Zijn wet stelden, als het overspel deze vrouw deed. En daarom zei Jezus tot hen zoveel als: "Wie van u geen zonde gedaan heeft, de dood strafwaardig, begint met het doodvonnis aan haar te voltrekken.

return to 'Top of Page'

Vers 8

8. En na dit gezegd te hebben bukte hij weer neer en schreef Hij evenals tevoren in de aarde, rustig afwachtend of zij Hem voor de derde keer met hun listen zouden lastig vallen.

return to 'Top of Page'

Vers 8

8. En na dit gezegd te hebben bukte hij weer neer en schreef Hij evenals tevoren in de aarde, rustig afwachtend of zij Hem voor de derde keer met hun listen zouden lastig vallen.

return to 'Top of Page'

Vers 9

9. Maar zij, dit horende, dat hij, die zonder zonde was, een begin moest maken met het volvoeren van de door de wet voorgeschrevene straf en van hun geweten overtuigd dat zij de zodanigen niet waren, die het recht toekwam, zwegen, omdat zij vreesden dat als zij nogmaals het zwijgen afbraken, de Kenner van het verborgene nog meer zou zeggen wat hen onaangenaam was. Zij gingen uit, de een na de andere, beginnend van de oudste tot de laatste, totdat zij zich allen hadden verwijderd. En Jezus werd met Zijn discipelen alleen gelaten en de vrouw in het midden staand, waar men haar geplaatst had.

Die verpletterende klaarheid, waarmee hun geweten hun de onvermijdelijkheid van deze uitkomst aanschouwen doet, ontneemt hun eensklaps alle vrijmoedigheid. Voor hun verbeelding ontsluit zich het schuldregister van vorige dagen; onverdraaglijk werd voor hen de gedachte, dat de verborgen zonden naakt liggen en geopend voor hun meest gehate vijand; zij kunnen het niet uithouden in de tegenwoordigheid van hun tegenstander, die eensklaps hun Rechter - zelfs niet in de nabijheid van hun slachtoffer, die eensklaps hun meeplichtige werd. 10. En Jezus, die nu zo ver was als Hij wilde, richtte Zich op en zag niemand dan de vrouw, met wie Hij onder vier ogen wilde spreken en zei tot haar: Vrouw! waar zijn uw beschuldigers? En toen zij op die vraag niet durfde antwoorden, ging Hij voort: Heeft niemand u veroordeeld?

return to 'Top of Page'

Vers 9

9. Maar zij, dit horende, dat hij, die zonder zonde was, een begin moest maken met het volvoeren van de door de wet voorgeschrevene straf en van hun geweten overtuigd dat zij de zodanigen niet waren, die het recht toekwam, zwegen, omdat zij vreesden dat als zij nogmaals het zwijgen afbraken, de Kenner van het verborgene nog meer zou zeggen wat hen onaangenaam was. Zij gingen uit, de een na de andere, beginnend van de oudste tot de laatste, totdat zij zich allen hadden verwijderd. En Jezus werd met Zijn discipelen alleen gelaten en de vrouw in het midden staand, waar men haar geplaatst had.

Die verpletterende klaarheid, waarmee hun geweten hun de onvermijdelijkheid van deze uitkomst aanschouwen doet, ontneemt hun eensklaps alle vrijmoedigheid. Voor hun verbeelding ontsluit zich het schuldregister van vorige dagen; onverdraaglijk werd voor hen de gedachte, dat de verborgen zonden naakt liggen en geopend voor hun meest gehate vijand; zij kunnen het niet uithouden in de tegenwoordigheid van hun tegenstander, die eensklaps hun Rechter - zelfs niet in de nabijheid van hun slachtoffer, die eensklaps hun meeplichtige werd. 10. En Jezus, die nu zo ver was als Hij wilde, richtte Zich op en zag niemand dan de vrouw, met wie Hij onder vier ogen wilde spreken en zei tot haar: Vrouw! waar zijn uw beschuldigers? En toen zij op die vraag niet durfde antwoorden, ging Hij voort: Heeft niemand u veroordeeld?

return to 'Top of Page'

Vers 11

11. En zij zei: Niemand, Heere! want zij zijn allen heengegaan. En Jezus zei tot haar: Dan veroordeel Ik, die het wel konde doen, u ook niet, ga heen en zondig niet meer. (John 5:14. Luke 9:56).

Men heeft er vele bezwaren tegen, dat de Heere op de hier meegedeelde wijze zou hebben gehandeld en daarom het hele verhaal voor een onecht, apocrief stuk verklaard, dat wel de ene kant van Jezus' karakter juist voorstelde, maar aan de andere kant des te meer aan waarheid te kort schoot. Ten eerste zou in het woord: "Die van u zonder zonde is, werpe eerst de steen op haar, " een grondstelling zijn uitgesproken, die in haar praktische toepassing de opheffing van de hele justitie teweeg bracht; want waar zou dan nog een rechterlijk ambt mogelijk zijn? Het gericht, zegt men en die daarbij als rechter of getuige fungeert, staat integendeel in de dienst van God. Niet zijn subjectief bestaan komt daarbij in aanmerking, maar alleen Gods ordening en wet en zo komt hier Luthers woord in aanmerking: "Of een vorst, burgemeester of rechter een booswicht of schelm is, zo is hem toch Gods zwaard in de hand gegeven. " Heb ik zo'n ambt en ben ik een booswicht, zodat ik moet zeggen: ik heb verdiend, dat men mij dadelijk het hoofd afsla, dan moet ik evenwel recht spreken en dat ten uitvoer brengen. Verder zou uit Christus' vonnis: "zo veroordeel Ik u ook niet" volgen, dat men van burgerlijke straffen op de echtbreuk geheel moest afzien en deze zonde, waartegen Gods woord toch overal de diepste afschuw uitspreekt, met de mantel der liefde moeten worden bedekt; dit zou echter tot de grootste wanorde kunnen leiden en tot gehele vernietiging van het familieleven. Hoe zou dat te rijmen zijn met de elders voorkomende mening van de Heere, wanneer Hij de echtscheiding in geen geval, maar wel waar echtbreuk plaats heeft, toestaat? Tegen al deze bedenkingen is te zeggen dat de aanklagers de vrouw niet tot de gewone rechtbank hebben verwezen wat tot haar behoorde, maar wederrechtelijk een zaak zich hebben toegeëigend, die zij in hun vijandschap willen misbruiken in plaats van Gods regeling te eerbiedigen; zo hebben zij ook Jezus' terechtwijzing, dat Hij buiten de zaken van de burgerlijke justitie wilde bleven, niet aangenomen, maar erop aangedrongen dat niet Mozes, maar Christus de zaak zou beslissen. En nu komen geheel andere gezichtspunten in aanmerking. Bij Mozes staat overal, waar zijn wet op een misdaad als straf bepaalt, dat het doodvonnis door de gemeente wordt volvoerd: "Zo zult u het boze uit Israël wegdoen" of: "opdat geen zonde onder u is. " De veronderstelling is dus dat de heilige gemeente van God door zo'n schande of dwaasheid is aangetast en deze heiligheid moet nu door de executie vanwege de gemeente weer worden hersteld. Maar waar is dan hier zo'n gemeente? Dat zij, die de vrouw hebben gegrepen, de boeleerder niet hebben medegebracht, heeft waarschijnlijk niet daarin zijn reden dat deze ontsnapt is, maar in de eigen zedelijke lichtvaardigheid van degene, die ze betrapte. Een man rekenden zij de echtbreuk niet als zonde aan, maar zij gunden het hem graag als hij tot een vrouw kon naderen; zij deden desgelijks, als zich de gelegenheid aanbood, om de vleselijke lusten te bevredigen en zij zouden zich zeker door de heiligheid van dat feest niet hebben laten terughouden om de gelegenheid op te sporen. Geheel Jeruzalem, schrijft Jozefus over zijn tijd, was toen n groot bordeel en het volk verteerd van echtbreuk en onzedelijkheid. Eveneens merkt de Talmud op dat in de laatste tientallen jaren v r de verwoesting van Jeruzalem de echtbreuk zo was toegenomen, dat aan een bestraffing daarvan niet meer kon worden gedacht. Het is dus zonder twijfel niet de ijver voor Gods wet en voor de heiligheid van de gemeente, die degenen, die de vrouw brachten, heeft gedreven om haar te vangen, maar de lust tot een schandaal. De Schriftgeleerden en Farizeeën zouden er goed aan gedaan hebben als zij de menigte, die op het staande recht aandrong, hadden afgewezen met het eenvoudig antwoord wat Mozes' wet beveelt, dat zij beiden sterven, echtbreker en echtbreekster, waar is dan de eerste? om dan de laatste op de gewone wijze door de Hoge raad te laten vonnissen. Hun woord in John 7:45 : "Waarom hebt gij Hem niet gebracht?" was hier op de juiste plaats geweest. Omdat nu echter volgens Deuteronomy 13:9, Deuteronomy 17:7 de hand van de getuigen de eerste moet zijn om zulken te doden, welke de gemeente moet stenigen, vat de Heere van Zijn kant de zaak, die Hem ter beslissing is voorgelegd, van die kant aan, waarvan men ze Hem tot een middel van verzoeking wil maken. Men stelt voorop dat Hij het recht van de echtbreeksters (Ezekiel 16:38; Ezekiel 23:45) niet over de vrouw zal laten komen; ja, zegt Hij, dat moet geschieden, maar naast dat staat een recht van de getuigen volgens de wet van Mozes, dat moet u nu volbrengen: het recht van de eerste steen. Recht tegenover recht: welaan, plaats een uit uw midden, die zelf zonder zonde dit recht op zich kan nemen, die zich waardig voelt om de heilige gemeente van Israël in zijn persoon voor te stellen en het boze van u te doen, dan wil Ik ook aan u, als aan die heilige gemeente, het middel tot het wegdoen, namelijk de steniging, toestaan. Wij mogen wel aannemen dat, als Hij Zich nu weer neerbukt en weer op de aarde schrijft, Zijn gedachten die zijn geweest, die men in Ezekiel 16:1, 23 kan vinden, waar Jeruzalem en het Joodse volk zelf als een echtbreekster is voorgesteld en het recht der echtbreeksters daarin over de stad zal komen, dat menigten over haar komen, die haar stenigen. Wij mogen ons echter ook niet verwonderen wanneer de gehele vergaderde menigte, zowel zij, die de vrouw hebben gegrepen en het aanwezige volk (John 8:2) als de aanklagende en verzoekende Schriftgeleerden en Farizeeën, een voorgevoel heeft van hetgeen nu in Zijn gedachten is. Weinige dagen geleden toch heeft Hij eerst sterk over Jeruzalem geweend en men heeft Hem toen horen zeggen, dat Jeruzalem zal worden geslecht en de ene steen niet op de andere zal worden gelaten (Luke 19:41, ). En nu is het geweten een macht, die de mens wel lang kan onderdrukken en waartegen hij kan strijden, maar die toch, zodra God door Zijn Geest de straf ten uitvoer wil leggen, dadelijk als een samengeperste veer in de hoogte springt en ook de verhardste booswicht met weinig moeite in de hoogte werpt, zodat hij moet doen wat hij uit zichzelf nooit zou hebben gedaan. De vergadering stuift dan uiteen als kaf, wanneer de wind het verwaait; de Vader komt de Zoon te hulp, want deze, als Hij zei: "die van jullie zonder zonde is, " enz. heeft gedaan, wat Hij Hem had getoond (John 5:19, ) en Hij komt Hem te hulp als Hij de mensen in het algemeen en elk in het bijzonder door hun geweten overtuigd laat worden, omdat Hij ze allen liet voelen hoe het eigenlijk was met Jeruzalem en met het Joodse volk; hoe het daarmee was, vooral, wat de overtredingen van het zesde gebod aangaat. Zonder twijfel zijn de "oudsten", die het begin met het weggaan maken, de Schriftgeleerden en Farizeeën. Zij kunnen het niet afweren, dat zij onaangenaam gestemd worden in de nabijheid van deze Jezus; het is Gods hand, die hen aangrijpt en wegslingert. Terwijl echter zij, die de vrouw grepen en het aanwezige volk hun oversten zien heengaan, ontzinkt hen, zoals vanzelf spreekt, de moed om te blijven. Evenals een verschrikte kudde lopen allen de leidende hamels na; zodat de uitdrukking juist is gekozen: "tot de laatste. " Nu heeft de Heer een open veld voor Zich om Zijn woord te vervullen dat de Schrifgeleerden en Farizeeën in deze handeling tot spot hebben willen maken: "Tollenaars en hoeren gaan u voor in het koninkrijk der hemelen. " In de vrouw, die nog v r Hem staat, is het reeds wat de aanvang betreft, bevestigd. Zij had zich goed uit het gedruis kunnen verwijderen, toen allen wegliepen; ja, de verleidelijke gedachte om de straf te ontgaan, lag voor de hand; maar nee, zij blijft, zij wacht de uitspraak af van Hem, voor Wie zij zich als voor haar Rechter door de arm van God gesteld voelt; en dat zij dit doet en zich aldus gevoelt, dat is de vrucht van de arbeid van de goddelijke Geest aan haar hart, zoals die vooraf moet aanwezig zijn als tollenaars en hoeren in het Koninkrijk der hemelen zullen kunnen komen. Nu zij echter bij de vrouw aanwezig is, weet de Heere ook dat Hij het heilige niet aan de honden geeft en Zijn parels niet voor de zwijnen werpt, wanneer Hij over haar een oordeel van genade spreekt en haar met een vermaning laat gaan. Wat haar man met haar wil doen, dat is zijn zaak en als hij haar de scheidbrief geeft, is hij in zijn recht, maar zij moet haar tijdelijke straf gewillig op zich nemen.

Het is een wonderbare werking van Christus' Geest, die wij niet mogen voorbijzien, dat de vrouw daar nog altijd staat en als geboeid blijft staan, nadat de aanklagers allen Zijn heengegaan; zij schijnt werkelijk in Hem de majesteit van de Rechter te vinden, daarom kan noch wil zij Hem ontvluchten. Jezus ziet eindelijk op en ziet haar daar staan all n tegenover Zich. "Vrouw, waar zijn uw beschuldigers?" vraagt Hij haar en waarschijnlijk volgde geen antwoord - een goed teken voor haar - dat zij niet over haar aanklagen triomfeert! Dan gaat Hij voort: "Heeft niemand u veroordeeld?" en zij antwoordt: "Niemand, Heere!"

Daarop doet Jezus aan de vrouw door het "ook Ik niet" voelen dat, ofschoon al haar beschuldigers vertrokken waren er zich daar toch iemand bevond, die, als paste Hij ook de in John 8:7 uitgesproken stelregel op Zichzelf toe, werkelijk de eerste steen had kunnen opnemen, als Hij dit had willen doen; maar deze laat dit uit barmhartigheid na, om haar tijd tot bekering te gaven.

De woorden van de Heere tot de vrouw, die door schaamte en angst voor de dood is gejaagd, die tot in het diepst van de ziel geschokt is, schitteren in een heerlijkheid, die begrepen kan worden door een beangstigde mensenziel aan welke zondige en in zonden verharde mensen met harten zonder mededogen haar misslagen en verkeerdheden hebben verweten en die in haar angst voor de Heere staat en het ondervindt dat Hij, de Heilige, ook tevens de Ontfermer is. Zo'n ziel verstaat ook de vermaning en volgt haar op: "Ga heen en zondig niet meer. "

Bij Jezus is niets van die verkeerde zachtheid van de lachende wereldling, die het geweten helpt vermoorden. Wel is Hij zacht jegens de zondares, maar alleen omdat Hij streng jegens allen is en wederom is Hij alleen daarom streng, opdat Hij barmhartigheid zou kunnen oefenen. Omwille van de zonde wil Hij de doodsteek geven, opdat de zondaar leeft. Hij is de Rechter en de Heiland tegelijk. Alleen daarom is Hij de ware heilige Heiland, omdat Hij als Kenner van de harten het boze oordeelt; alleen daarom de onomkoopbare Rechter, opdat Hij als barmhartig Heiland van zonden vrij en zalig zon kunnen maken.

Wij kunnen besluiten met de onbetwistbare stelling, die het niet meer zondigen bewerkt, verricht meer dan alle wet en oordeel op de aarde. Hebben wij ons door de beschouwing van de inhoud van dit stuk overtuigd dat het geenszins apocrifisch is, maar werkelijk een geschiedenis uit Jezus' leven, die alleen in latere tijd valt, zo is het de vraag vanwaar het komt, dat men die juist hier heeft geplaatst? Dat zij Johannes niet tot schrijver heeft blijkt uit de gehele wijze van voorstelling en uitdrukking, die met die der drie overige evangelisten overeenkomt; alsook daaruit, dat zij in vele handschriften in het geheel niet voorkomt, of aan het slot van Luke 21:1 , of aan het einde van het evangelie van Johannes, dan weer achter Hoofdst 7:36 Het was dus een stuk van de apostolische overlevering, dat toch geen van de vier evangelisten had opgenomen en waarover men in twijfel was, waar men het in de evangelische geschiedenis moest plaatsen. Nu is duidelijk het woord van Christus in John 8:15 van ons hoofdstuk: "Gij oordeelt naar het vlees, Ik oordeel niemand, " de oorzaak geweest, waarom men dit verhaal onmiddellijk liet voorafgaan, om een bepaald bijzonder voorval te hebben, waarop dat als op een feitelijk bewijs van Zijn rechtvaardiging doelde. Anderen lieten zich leiden door de tijdsbepaling in John 8:2 om liever de plaats in John 7:36 als plaats te kiezen; anderen herinnerden zich bij John 8:1, John 8:2 , Luke 21:37, Luke 21:38 en voegden daar het verhaal in; die echter het stuk aanzagen voor een erfstuk uit de apostolische tijd (Luke 1:1, ), dat buiten de door de evangelisten behandelde stof stond, meenden het best te doen, het als een aanhangsel bij het vierde evangelie te voegen (John 21:25).

Hoor het, misdadigers, overtreders en zondaars in het openbaar, van wie de hele wereld weet, wie en hoe u bent! Hoor het, opdat u niet onder uw smaad verzinkt, opdat u niet door het harde vonnis van een hele wereld verstrikt en door haar stenen verpletterd, ook aan Gods genade vertwijfelt en uitroept: mijn zonden zijn te groot, dan dat zij vergeven worden. Getroost u de mensen, getroost u de verwerping en onbarmhartigheid van uw medezondaren en laat u door hen beschuldigingen, door hun wreedheid voor het aangezicht van Jezus voeren, opdat u uw vonnis hoort uit Zijn rechtvaardige, in plaats van uit hun hoogmoedige mond. Laat dan ten volle het gericht van Zijn heiligheid door uw van schuld overtuigde ziel gaan. Oordeelt uzelf en als u zichzelf oordeelt, al zouden ook allen u veroordelen, Hij nochtans niet.

e. John 8:12-John 8:59. "Ik ben het licht van de wereld. Ik ben het Ik en u. " Jezus trekt Zich van de tempel terug.