John 16 - Dächsel Bijbelverklaring - Bible Commentaries

Inleiding

Bijbelverkaring van Dchsel, JOHANNES 16

John 16:1

VERVOLGING VAN DE APOSTELEN. CHRISTUS' HEENGAAN TOT DE VADER. HET WERK VAN DE HEILIGE GEEST. GELUKKIG EINDE VAN DE DROEFHEID. VERHORING VAN HET GEBED. VLUCHT VAN DE DISCIPELEN

return to 'Top of Page'

Inleiding

Bijbelverkaring van Dchsel, JOHANNES 16

John 16:1

VERVOLGING VAN DE APOSTELEN. CHRISTUS' HEENGAAN TOT DE VADER. HET WERK VAN DE HEILIGE GEEST. GELUKKIG EINDE VAN DE DROEFHEID. VERHORING VAN HET GEBED. VLUCHT VAN DE DISCIPELEN

return to 'Top of Page'

1. Deze dingen, namelijk dat u haat en vervolging van de kant van de wereld zult ondervinden, bij betrekkelijk weinig aannemen van uw woord en getuigen, heb Ik tot u gesproken voordat het gebeurd is, opdat u, als het zal gebeuren, nietgeërgerd wordt, niet van Mij afvalt, of aan Mij wanhoopt (Matthew 13:21; Matthew 24:9 v. ).

Als u zult zien en ervaren, dat de gehele wereld u haat en vervolgt en het meeste zij, die Gods volk en de ware kerk heten, dan zult u in verzoeking komen om te twijfelen of uw geloof en uw leer wel de ware zijn, of om ongeduldig en verdrietig te worden en te denken: Ik zal geloven en leven als de anderen, dan heb ik vrede.

Vergelijk de brief aan de Hebreeën, waarvan de laatste hoofdstukken geheel op John 15:18-John 15:27 gebouwd zijn.

return to 'Top of Page'

Vers 1

1. Deze dingen, namelijk dat u haat en vervolging van de kant van de wereld zult ondervinden, bij betrekkelijk weinig aannemen van uw woord en getuigen, heb Ik tot u gesproken voordat het gebeurd is, opdat u, als het zal gebeuren, nietgeërgerd wordt, niet van Mij afvalt, of aan Mij wanhoopt (Matthew 13:21; Matthew 24:9 v. ).

Als u zult zien en ervaren, dat de gehele wereld u haat en vervolgt en het meeste zij, die Gods volk en de ware kerk heten, dan zult u in verzoeking komen om te twijfelen of uw geloof en uw leer wel de ware zijn, of om ongeduldig en verdrietig te worden en te denken: Ik zal geloven en leven als de anderen, dan heb ik vrede.

Vergelijk de brief aan de Hebreeën, waarvan de laatste hoofdstukken geheel op John 15:18-John 15:27 gebouwd zijn.

return to 'Top of Page'

Vers 2

2. a)Zij, die ongelovige Joden, zullen u, zoals reeds in Isaiah 66:5 is voorspeld, uit de synagogen werpen. Ja, nog ergere dingen dan een uitsluiting uit de gemeenschap van volk en godsdienst zullen plaats hebben, het uur komt dat een ieder, die u zal doden, zal menen God een dienst te doen, evenals men Hem het beste onder alle bloedige offers had gebracht (Hand. 2:54; 26:9 v. 1 Corinthians 4:13.

a)John 9:22, John 9:34; John 12:42.

De discipelen moeten niet op eigen hand uit de Joodse Synagoge gaan, maar afwachten wat hun bij volkomen besliste verkondiging van het evangelie zal overkomen. Dat is voor de gelovigen in de tijden van kerkverval een belangrijke aanwijzing, een vermaning om verre te zijn van de gedachte aan eigenwillig wijken; de oprichting van een nieuwe kerkgemeenschap is alleen dan gerechtvaardigd, wanneer men begonnen is uit te sluiten.

Naast de uitsluiting, die de discipelen wacht, de uitsluiting uit het kerkelijk verband van Israël, noemt Jezus (met een "Ja" om het sterkere aan te duiden) de bloedige vervolgingen. Het is de sterkste verblinding van de haat tegen de Vader, dat men waant Hem te dienen, terwijl men de boden van Zijn Zoon doodt. In waarheid is het echter de Moloch van deze wereld, die zo gediend wordt.

Dat zal het ergste zijn, zegt de Heere, dat het zal schijnen alsof u God tegenover u had staan. Zij zullen "Te Deum laudamus" zingen bij hun doden, alsof zij Gods wil en welbehagen volbracht hadden.

Zo hebben de paus en zijn aanhang letterlijk gedaan na de Bartholomesnacht (24 augustus 1572), toen men de Protestanten in Frankrijk vermoord had. Wat de Heere hier zegt was reeds begonnen toen Johannes zijn evangelie schreef: Ja het nadruk leggen op deze woorden van Christus, waarmee de Evangelist zijn lezers wil zeggen: "erger u niet aan hetgeen in deze tijd gebeurt - de Heere heeft het alles voorspeld", is wel ook (vgl. bij John 12:16) een teken, waarin tijd het Johannes-evangelie vervaardigd is.

return to 'Top of Page'

Vers 2

2. a)Zij, die ongelovige Joden, zullen u, zoals reeds in Isaiah 66:5 is voorspeld, uit de synagogen werpen. Ja, nog ergere dingen dan een uitsluiting uit de gemeenschap van volk en godsdienst zullen plaats hebben, het uur komt dat een ieder, die u zal doden, zal menen God een dienst te doen, evenals men Hem het beste onder alle bloedige offers had gebracht (Hand. 2:54; 26:9 v. 1 Corinthians 4:13.

a)John 9:22, John 9:34; John 12:42.

De discipelen moeten niet op eigen hand uit de Joodse Synagoge gaan, maar afwachten wat hun bij volkomen besliste verkondiging van het evangelie zal overkomen. Dat is voor de gelovigen in de tijden van kerkverval een belangrijke aanwijzing, een vermaning om verre te zijn van de gedachte aan eigenwillig wijken; de oprichting van een nieuwe kerkgemeenschap is alleen dan gerechtvaardigd, wanneer men begonnen is uit te sluiten.

Naast de uitsluiting, die de discipelen wacht, de uitsluiting uit het kerkelijk verband van Israël, noemt Jezus (met een "Ja" om het sterkere aan te duiden) de bloedige vervolgingen. Het is de sterkste verblinding van de haat tegen de Vader, dat men waant Hem te dienen, terwijl men de boden van Zijn Zoon doodt. In waarheid is het echter de Moloch van deze wereld, die zo gediend wordt.

Dat zal het ergste zijn, zegt de Heere, dat het zal schijnen alsof u God tegenover u had staan. Zij zullen "Te Deum laudamus" zingen bij hun doden, alsof zij Gods wil en welbehagen volbracht hadden.

Zo hebben de paus en zijn aanhang letterlijk gedaan na de Bartholomesnacht (24 augustus 1572), toen men de Protestanten in Frankrijk vermoord had. Wat de Heere hier zegt was reeds begonnen toen Johannes zijn evangelie schreef: Ja het nadruk leggen op deze woorden van Christus, waarmee de Evangelist zijn lezers wil zeggen: "erger u niet aan hetgeen in deze tijd gebeurt - de Heere heeft het alles voorspeld", is wel ook (vgl. bij John 12:16) een teken, waarin tijd het Johannes-evangelie vervaardigd is.

return to 'Top of Page'

Vers 3

3. a) En deze dingen, dat zij u, die Ik heb gesteld, opdat u heengaat en vrucht draagt en door uw vrucht dragen Mijn Vader verheerlijkt (John 15:16, John 15:8), doden in de mening God een dienst te doen, deze dingen zullen zij u doen, omdat zij de Vader niet gekend hebben, noch Mij; zij bewijzen daardoor alleen, hoever het bedrog van de zonde (Hebrews 3:13) gaan kan (1 Timothy 1:13).

a) 1 Corinthians 2:8.

Temidden van de scherpe tegenstelling van tweeërlei gebied, tussen welke de strijd nooit zal ophouden, heeft dit woord iets eigenaardig zachts. De vijandschap is het gevolg van onwetenheid, van het niet kennen van de Vader en de Zoon - niet als moest daardoor schuldeloosheid te kennen worden gegeven, maar toch wordt de zachtste kant van de schuld genoemd.

return to 'Top of Page'

Vers 3

3. a) En deze dingen, dat zij u, die Ik heb gesteld, opdat u heengaat en vrucht draagt en door uw vrucht dragen Mijn Vader verheerlijkt (John 15:16, John 15:8), doden in de mening God een dienst te doen, deze dingen zullen zij u doen, omdat zij de Vader niet gekend hebben, noch Mij; zij bewijzen daardoor alleen, hoever het bedrog van de zonde (Hebrews 3:13) gaan kan (1 Timothy 1:13).

a) 1 Corinthians 2:8.

Temidden van de scherpe tegenstelling van tweeërlei gebied, tussen welke de strijd nooit zal ophouden, heeft dit woord iets eigenaardig zachts. De vijandschap is het gevolg van onwetenheid, van het niet kennen van de Vader en de Zoon - niet als moest daardoor schuldeloosheid te kennen worden gegeven, maar toch wordt de zachtste kant van de schuld genoemd.

return to 'Top of Page'

Vers 4

4. a)Maar deze woorden over de dingen, die men u zal aandoen, heb Ik in dit laatste uur van ons samenzijn tot u gesproken, hoewel Ik u liever troostvoller zaken zou hebben toegezegd. Ik heb het echter moeten zeggen, opdat, wanneer het uur van de verwezenlijking van Mijn profetie gekomen zal zijn, u ze mag gedenken, dat Ik ze u gezegd heb en u het dangelaten draagt als iets, dat tot uw bestemming behoort. Maar deze dingen heb Ik u van het begin niet gezegd, om u zolang mogelijk te sparen en Ik kon ze ook terughouden, omdat Ik bij jullie was.

a)John 13:19; John 14:29.

Alhoewel bij de overige evangelisten reeds dergelijke aankondigingen aan de discipelen uit vroegere tijd worden gevonden (Matthew 5:10, ; Matthew 10:16, ), staan toch ook daar de meest betekenende en uitdrukkelijke in de laatste tijd van Jezus' leven (Matthew 24:9. Luke 21:12, Luke 21:16); en zeker is ook bij Johannes slechts bedoeld, dat de sterke, uitdrukkelijke aankondigingen vroeger niet waren gebeurd.

Tot hiertoe is het niet nodig geweest het u te zeggen, omdat Ik bij u leefde; want omdat u Mij bij u heeft, moeten zij u wel met vrede laten en kunnen zij u niets doen, of zij moeten het Mij te voren hebben gedaan. Nu zal het echter moeten gebeuren dat Ik Mij laat kruisigen en niet meer zichtbaar bij u zal zijn, zo zal het dan ook uw lot zijn, dat u omwille van Mij moet lijden. Daarom moet Ik het u zeggen. opdat u daaraan denkt en daartegen gewapend bent.

EVANGELIE OP DE VIERDE ZONDAG NA PASEN, CANTATE

"Cantate d. i. zingt de Heere een nieuw lied, want Hij doet wonderen" zo heet deze Zondag volgens zijn introitus (Psalms 98:1 v. ). Ja, de Christenheid mag nu en moet nu zingen, hoewel zij vol droefheid is, dat de Heere heengaat; een nieuw lied betaamt thans, want er zal een nieuw wonder gebeuren, de Heere gaat heen om Zijn Heilige Geest te zenden.

Evenals het voorgaande evangelie (John 16:16-John 16:23) handelt ook het evangelie, dat voor deze vierde zondag na Pasen bepaald is, over Christus' heengaan tot de Vader en de droefheid van de discipelen daardoor opgewekt. Maar terwijl daartegenover de droefheid de vreugde van het terugzien na een korte scheiding geplaatst wordt, is het hier de Heilige Geest met Zijn vertroosting bij de godzaligen en Zijn straffen van de ongelovigen, waarop de Heere wijst, zodat inderdaad met deze Zondag reeds de voorbereiding tot het Pinksterfeest begint.

Het ambt van de Heilige Geest: 1) Hij getuigt van Jezus, dat is het begin van Zijn werk aan de wereld; 2) Hij verheerlijkt Jezus, dat is het doel en het einde van Zijn werk aan de gelovigen - of 1) een ambt van bestraffing aan de ongelovige wereld en 2) een ambt van vertroosting voor de gelovige wereld.

De Heilige Geest wordt met recht de Trooster genoemd: Hij troost 1) de discipelen, die over het heengaan van hun Heer treuren, door Zijn komst, 2) de beangstigde discipelen door de straf van de wereld, 3) de onverstandige discipelen door het leiden in alle waarheid.

Jezus' kort maar gewichtig onderricht over een drievoudig werk van de Heilige Geest: 1) om een zonde te ontdekken, waarom de mens verloren gaat, 2) een gerechtigheid te openbaren, waardoor de zondaar alleen voor God kan bestaan, 3) een oordeel aan te kondigen, waardoor deze zaligheid beslist wordt, zodra wij zelf willen.

"Het is u nut" - een troostwoord voor alle aardse leed: 1) opdat alle valse troost teniet gedaan wordt, hetzij u die in u, boven u of om u zoekt; en 2) opdat de ware Trooster komt met Zijn goddelijk leren, Zijn heilige kastijding, Zijn hemels vertroosten, daartoe is het u nut.

return to 'Top of Page'

Vers 4

4. a)Maar deze woorden over de dingen, die men u zal aandoen, heb Ik in dit laatste uur van ons samenzijn tot u gesproken, hoewel Ik u liever troostvoller zaken zou hebben toegezegd. Ik heb het echter moeten zeggen, opdat, wanneer het uur van de verwezenlijking van Mijn profetie gekomen zal zijn, u ze mag gedenken, dat Ik ze u gezegd heb en u het dangelaten draagt als iets, dat tot uw bestemming behoort. Maar deze dingen heb Ik u van het begin niet gezegd, om u zolang mogelijk te sparen en Ik kon ze ook terughouden, omdat Ik bij jullie was.

a)John 13:19; John 14:29.

Alhoewel bij de overige evangelisten reeds dergelijke aankondigingen aan de discipelen uit vroegere tijd worden gevonden (Matthew 5:10, ; Matthew 10:16, ), staan toch ook daar de meest betekenende en uitdrukkelijke in de laatste tijd van Jezus' leven (Matthew 24:9. Luke 21:12, Luke 21:16); en zeker is ook bij Johannes slechts bedoeld, dat de sterke, uitdrukkelijke aankondigingen vroeger niet waren gebeurd.

Tot hiertoe is het niet nodig geweest het u te zeggen, omdat Ik bij u leefde; want omdat u Mij bij u heeft, moeten zij u wel met vrede laten en kunnen zij u niets doen, of zij moeten het Mij te voren hebben gedaan. Nu zal het echter moeten gebeuren dat Ik Mij laat kruisigen en niet meer zichtbaar bij u zal zijn, zo zal het dan ook uw lot zijn, dat u omwille van Mij moet lijden. Daarom moet Ik het u zeggen. opdat u daaraan denkt en daartegen gewapend bent.

EVANGELIE OP DE VIERDE ZONDAG NA PASEN, CANTATE

"Cantate d. i. zingt de Heere een nieuw lied, want Hij doet wonderen" zo heet deze Zondag volgens zijn introitus (Psalms 98:1 v. ). Ja, de Christenheid mag nu en moet nu zingen, hoewel zij vol droefheid is, dat de Heere heengaat; een nieuw lied betaamt thans, want er zal een nieuw wonder gebeuren, de Heere gaat heen om Zijn Heilige Geest te zenden.

Evenals het voorgaande evangelie (John 16:16-John 16:23) handelt ook het evangelie, dat voor deze vierde zondag na Pasen bepaald is, over Christus' heengaan tot de Vader en de droefheid van de discipelen daardoor opgewekt. Maar terwijl daartegenover de droefheid de vreugde van het terugzien na een korte scheiding geplaatst wordt, is het hier de Heilige Geest met Zijn vertroosting bij de godzaligen en Zijn straffen van de ongelovigen, waarop de Heere wijst, zodat inderdaad met deze Zondag reeds de voorbereiding tot het Pinksterfeest begint.

Het ambt van de Heilige Geest: 1) Hij getuigt van Jezus, dat is het begin van Zijn werk aan de wereld; 2) Hij verheerlijkt Jezus, dat is het doel en het einde van Zijn werk aan de gelovigen - of 1) een ambt van bestraffing aan de ongelovige wereld en 2) een ambt van vertroosting voor de gelovige wereld.

De Heilige Geest wordt met recht de Trooster genoemd: Hij troost 1) de discipelen, die over het heengaan van hun Heer treuren, door Zijn komst, 2) de beangstigde discipelen door de straf van de wereld, 3) de onverstandige discipelen door het leiden in alle waarheid.

Jezus' kort maar gewichtig onderricht over een drievoudig werk van de Heilige Geest: 1) om een zonde te ontdekken, waarom de mens verloren gaat, 2) een gerechtigheid te openbaren, waardoor de zondaar alleen voor God kan bestaan, 3) een oordeel aan te kondigen, waardoor deze zaligheid beslist wordt, zodra wij zelf willen.

"Het is u nut" - een troostwoord voor alle aardse leed: 1) opdat alle valse troost teniet gedaan wordt, hetzij u die in u, boven u of om u zoekt; en 2) opdat de ware Trooster komt met Zijn goddelijk leren, Zijn heilige kastijding, Zijn hemels vertroosten, daartoe is het u nut.

return to 'Top of Page'

Vers 5

5. En nu Ik tot hiertoe bij u ben geweest, zoals Ik in John 16:4 heb gezegd, ga Ik heen tot Degene, die Mij gezonden heeft (John 7:33) en niemand van u vraagt Mij, hoewel Ik toch door dat heengaan u zozeer tot vragen uitlok met belangstelling in hetgeen de vrucht en de zegen daarvan zijn zal: Waar gaat U heen?

Lang sprak Hij alleen, bijna te lang voor Zijn bewogen voel. Hij heeft nu behoefte de stemmen van de liefde te horen. Hij kan het niet aanzien, dat zij zo beneveld van geest en zo verbijsterd van smart daar sprakeloos staan in het ronde.

return to 'Top of Page'

Vers 5

5. En nu Ik tot hiertoe bij u ben geweest, zoals Ik in John 16:4 heb gezegd, ga Ik heen tot Degene, die Mij gezonden heeft (John 7:33) en niemand van u vraagt Mij, hoewel Ik toch door dat heengaan u zozeer tot vragen uitlok met belangstelling in hetgeen de vrucht en de zegen daarvan zijn zal: Waar gaat U heen?

Lang sprak Hij alleen, bijna te lang voor Zijn bewogen voel. Hij heeft nu behoefte de stemmen van de liefde te horen. Hij kan het niet aanzien, dat zij zo beneveld van geest en zo verbijsterd van smart daar sprakeloos staan in het ronde.

return to 'Top of Page'

Vers 6

6. Maar omdat Ik deze dingen, namelijk dat Ik heenga en u de haat en de vervolging van de wereld zult moeten verduren, tot u gesproken heb, zo heeft de droefheid uw hart vervuld en uw mond gestoten.

Vroeger had Thomas reeds gevraagd (John 14:5), ook Petrus nog vroeger (John 13:36); maar dat was geen vragen geweest, dat de Heere behaagde. Nu, nadat Hij over Zijn heengaan zo vertroostend tot hen had gesproken en Hij de weg tot de Vader, om diens werk op aarde ten einde te brengen, wil inslaan, nu blijven zij stom! Wat Hij tot hen gesproken heeft, heeft hun de mond niet geopend, maar gesloten; want geen ernstige begeerte om de zegen van Zijn heengaan te weten te komen, integendeel alleen droefheid over Zijn heengaan vervulde hun verschrikt hart - dat smartte de Heere.

Omdat Jezus zelf zo-even gezegd heeft, dat Hij heenging tot die, die Hem gezonden had en nu toch wilde, dat men Hem vroeg: "Waar gaat Gij heen?" kan daarmee niet bedoeld zijn de vraag alleen volgens de klank van de woorden, waarop zou kunnen geantwoord worden: "door de dood tot de Vader", maar integendeel het doel, dat Hij najaagt met tot de Vader te gaan. Daarom moet bedoeld zijn de betekenis van Zijn heengaan tot de Vader, zoals Hij ook in John 16:7 dit "waarheen" zo beantwoordt. Hij gaat een zijn, een toestand tegemoet, waarin Hij machtig is de Geest te zenden.

Het gaan zelf opende voor de ogen van de discipelen zo'n donkere afgrond van radeloosheid, dat de vraag naar het "waarheen" bijna een onverschillige daarbij werd. Reeds had een voorgevoel gesproken, dat er in verhouding tot hen een gaan en terugkomen was, als zij hadden willen vragen: "Waar gaat Gij heen".

Na de grote strijd aangekondigd te hebben gaat Jezus tot de grote belofte over. Het treft Hem pijnlijk, dat Zijn leerlingen zich uitsluitend met de naderende scheiding bezighouden en geenszins met de heerlijke gevolgen, die dit vertrek voor Hem en zo ook voor henzelf zal hebben. Om deze reden herinnert Hij hen, dat Hij weliswaar weggaat, maar tot Zijn Zender en zijn zij door hetgeen Hij gezegd heeft zeer somber gestemd, ja heeft diepe moedeloosheid hen bevangen. Hij nodigt hen uit Hem de inlichtingen te vragen, die Hij zelf hen nog over de heerlijkheid geven wil, die Hem wacht en de nieuwe werkzaamheid, die Hem wordt opgedragen. Op vriendelijke toon richt Jezus het verwijt tot hen: "Niemand van u vraagt Mij: waar gaat Gij heen?" Jezus zou het nu graag gezien hebben, dat zij de vooruitzichten, die een nieuw tijdperk voor hen opende, met vreugde begroet en deze blijdschap onwillekeurig en ongedwongen aan de dag gelegd hadden, zonder onophoudelijk laatdunkende vragen te doen over hetgeen Hij hen belooft.

Omdat de Heere vroeger Zijn discipelen op hun vragen een enigermate afwijzend antwoord had gegeven, kan men denken dat het onder zodanige omstandigheden niet natuurlijk zou zijn geweest, als zij het waagden voor de derde maal de vraag waar Hij wilde heengaan voor te stellen, waarop Hij twee maal niet heeft gelet, ja dat Hij het onder bijzondere omstandigheden zelfs verlangt. Dat is voor ons ook heden nog van belang, namelijk voor het gebed. Schijnt het ons dat een bede enige malen de Heere voorgelegd, onopgemerkt is gebleven, dan zijn wij geneigd om deze bede, als niet het bidden in het algemeen, moe te worden, in de mening dat het toch niet baat. Die het zo gaat die denkt aan het verwijt, dat de Heer met grote vriendelijkheid de discipelen deed: "Niemand onder u vraagt Mij: waar gaat Gij heen?" Bij de Heere heeft alles zijn tijd, ook het antwoorden en verhoren; Hij wacht er namelijk op totdat het vragen in een juiste stemming van het hart plaats heeft. Toen Petrus in John 13:1 de vraag deed: waar gaat Gij heen, was de juiste stemming van het hart bij hem niet aanwezig; want de bedoeling van zijn vragen was, dat hij het woord van Jezus: "Waar Ik heenga kunt u niet komen", niet wilde toestemmen, zijn gedachte was bij de vraag, dat de Heere de discipelen te gering achtte, te weinig vertrouwde - het was bij Petrus alsof hij wel zou kunnen volgen, als hij maar wist waar Jezus heenging. Ook in het woord van Thomas in John 14:5 "Wij weten niet waar Gij heengaat" lag iets verkeerds; want Jezus had toch juist te voren gezegd: "Waar ik heenga weet u" en in het huis van Mijn Vader zijn vele woningen enz. Dit woord van de discipel paste niet, want het was tegenspreken van de Heere: hij had op die woorden niet goed gelet. Gesteld nu dat ons vragen en bidden tot de Heere eveneens gebeurt in een geest van zelfvertrouwen en onachtzaamheid over Zijn woord, dan geschiedt ons recht, als wij het gebeden antwoord niet verkrijgen; maar wij moeten daaruit niet het besluit trekken, dat Hij ons geen antwoord wil geven, maar dit, dat wij op ootmoediger manier en met meer opmerkzaamheid op Zijn woord moeten bidden. - Ook de manier, waarop de Heere voortgaat, is zeer vriendelijk: "Maar omdat Ik deze dingen tot u gesproken heb, heeft de droefheid uw hart vervuld". Hij zegt daarmee dat Hij uit hun treurigheid hun zwijgen kon begrijpen en dat die ook Hem vervulde; het is natuurlijk, dat de discipelen bedroefd werden, omdat de Heere steeds sprak van heengaan en nu ook van de haat, die hen wachtte; maar zij moesten niet door hun treurigheid de zegen van het vragen laten varen. Hoe gepast is die vermaning van de Heere aan de elf vaak ook bij ons! Menig Christen verzinkt, als een ongeluk hem overkomt, in zo'n treurigheid, dat hij nauwelijks meer met de Heere in het gebed kan spreken; het is bijna alsof de lieve God hem groot onrecht had gedaan, zo moe en slap wordt zijn ziel door de droefheid, dat hij ook geen goddelijk woord meer in zich opneemt. Dat is een verkeerde werkelijkheid! Wel kan het gebeuren dat men, na zo en zovele maanden rustiger wordt, zelfs weer over het leven zich verheugt; maar een geestelijke zegen ontvangt men op deze manier uit de dagen van droefheid niet en deze was toch door God aan de mens bij de smart toegedacht. God toch bedroeft niemand van harte, om hem te bedroeven; het ontvangen heeft echter tot voorwaarde dat men zich door het ongeluk laat drijven, des te meer met de Heere te spreken, Hem te vragen, de leringen van Zijn Gerst te vernemen - de droefheid van de wereld draagt geen vrucht.

Evenals het met de prediking van de Heere van Zijn heengaan bij de discipelen ging, zo gaat het vaak bij velen met de prediking van het kruis. Zij wenen omdat het kruis hn pijn doet; maar zij luisteren niet naar de goddelijke vertroostingen en laten zich niet dringen tot de vraag: waarvoor dat kruis hen nuttig is. (J. GERHARD).

return to 'Top of Page'

Vers 6

6. Maar omdat Ik deze dingen, namelijk dat Ik heenga en u de haat en de vervolging van de wereld zult moeten verduren, tot u gesproken heb, zo heeft de droefheid uw hart vervuld en uw mond gestoten.

Vroeger had Thomas reeds gevraagd (John 14:5), ook Petrus nog vroeger (John 13:36); maar dat was geen vragen geweest, dat de Heere behaagde. Nu, nadat Hij over Zijn heengaan zo vertroostend tot hen had gesproken en Hij de weg tot de Vader, om diens werk op aarde ten einde te brengen, wil inslaan, nu blijven zij stom! Wat Hij tot hen gesproken heeft, heeft hun de mond niet geopend, maar gesloten; want geen ernstige begeerte om de zegen van Zijn heengaan te weten te komen, integendeel alleen droefheid over Zijn heengaan vervulde hun verschrikt hart - dat smartte de Heere.

Omdat Jezus zelf zo-even gezegd heeft, dat Hij heenging tot die, die Hem gezonden had en nu toch wilde, dat men Hem vroeg: "Waar gaat Gij heen?" kan daarmee niet bedoeld zijn de vraag alleen volgens de klank van de woorden, waarop zou kunnen geantwoord worden: "door de dood tot de Vader", maar integendeel het doel, dat Hij najaagt met tot de Vader te gaan. Daarom moet bedoeld zijn de betekenis van Zijn heengaan tot de Vader, zoals Hij ook in John 16:7 dit "waarheen" zo beantwoordt. Hij gaat een zijn, een toestand tegemoet, waarin Hij machtig is de Geest te zenden.

Het gaan zelf opende voor de ogen van de discipelen zo'n donkere afgrond van radeloosheid, dat de vraag naar het "waarheen" bijna een onverschillige daarbij werd. Reeds had een voorgevoel gesproken, dat er in verhouding tot hen een gaan en terugkomen was, als zij hadden willen vragen: "Waar gaat Gij heen".

Na de grote strijd aangekondigd te hebben gaat Jezus tot de grote belofte over. Het treft Hem pijnlijk, dat Zijn leerlingen zich uitsluitend met de naderende scheiding bezighouden en geenszins met de heerlijke gevolgen, die dit vertrek voor Hem en zo ook voor henzelf zal hebben. Om deze reden herinnert Hij hen, dat Hij weliswaar weggaat, maar tot Zijn Zender en zijn zij door hetgeen Hij gezegd heeft zeer somber gestemd, ja heeft diepe moedeloosheid hen bevangen. Hij nodigt hen uit Hem de inlichtingen te vragen, die Hij zelf hen nog over de heerlijkheid geven wil, die Hem wacht en de nieuwe werkzaamheid, die Hem wordt opgedragen. Op vriendelijke toon richt Jezus het verwijt tot hen: "Niemand van u vraagt Mij: waar gaat Gij heen?" Jezus zou het nu graag gezien hebben, dat zij de vooruitzichten, die een nieuw tijdperk voor hen opende, met vreugde begroet en deze blijdschap onwillekeurig en ongedwongen aan de dag gelegd hadden, zonder onophoudelijk laatdunkende vragen te doen over hetgeen Hij hen belooft.

Omdat de Heere vroeger Zijn discipelen op hun vragen een enigermate afwijzend antwoord had gegeven, kan men denken dat het onder zodanige omstandigheden niet natuurlijk zou zijn geweest, als zij het waagden voor de derde maal de vraag waar Hij wilde heengaan voor te stellen, waarop Hij twee maal niet heeft gelet, ja dat Hij het onder bijzondere omstandigheden zelfs verlangt. Dat is voor ons ook heden nog van belang, namelijk voor het gebed. Schijnt het ons dat een bede enige malen de Heere voorgelegd, onopgemerkt is gebleven, dan zijn wij geneigd om deze bede, als niet het bidden in het algemeen, moe te worden, in de mening dat het toch niet baat. Die het zo gaat die denkt aan het verwijt, dat de Heer met grote vriendelijkheid de discipelen deed: "Niemand onder u vraagt Mij: waar gaat Gij heen?" Bij de Heere heeft alles zijn tijd, ook het antwoorden en verhoren; Hij wacht er namelijk op totdat het vragen in een juiste stemming van het hart plaats heeft. Toen Petrus in John 13:1 de vraag deed: waar gaat Gij heen, was de juiste stemming van het hart bij hem niet aanwezig; want de bedoeling van zijn vragen was, dat hij het woord van Jezus: "Waar Ik heenga kunt u niet komen", niet wilde toestemmen, zijn gedachte was bij de vraag, dat de Heere de discipelen te gering achtte, te weinig vertrouwde - het was bij Petrus alsof hij wel zou kunnen volgen, als hij maar wist waar Jezus heenging. Ook in het woord van Thomas in John 14:5 "Wij weten niet waar Gij heengaat" lag iets verkeerds; want Jezus had toch juist te voren gezegd: "Waar ik heenga weet u" en in het huis van Mijn Vader zijn vele woningen enz. Dit woord van de discipel paste niet, want het was tegenspreken van de Heere: hij had op die woorden niet goed gelet. Gesteld nu dat ons vragen en bidden tot de Heere eveneens gebeurt in een geest van zelfvertrouwen en onachtzaamheid over Zijn woord, dan geschiedt ons recht, als wij het gebeden antwoord niet verkrijgen; maar wij moeten daaruit niet het besluit trekken, dat Hij ons geen antwoord wil geven, maar dit, dat wij op ootmoediger manier en met meer opmerkzaamheid op Zijn woord moeten bidden. - Ook de manier, waarop de Heere voortgaat, is zeer vriendelijk: "Maar omdat Ik deze dingen tot u gesproken heb, heeft de droefheid uw hart vervuld". Hij zegt daarmee dat Hij uit hun treurigheid hun zwijgen kon begrijpen en dat die ook Hem vervulde; het is natuurlijk, dat de discipelen bedroefd werden, omdat de Heere steeds sprak van heengaan en nu ook van de haat, die hen wachtte; maar zij moesten niet door hun treurigheid de zegen van het vragen laten varen. Hoe gepast is die vermaning van de Heere aan de elf vaak ook bij ons! Menig Christen verzinkt, als een ongeluk hem overkomt, in zo'n treurigheid, dat hij nauwelijks meer met de Heere in het gebed kan spreken; het is bijna alsof de lieve God hem groot onrecht had gedaan, zo moe en slap wordt zijn ziel door de droefheid, dat hij ook geen goddelijk woord meer in zich opneemt. Dat is een verkeerde werkelijkheid! Wel kan het gebeuren dat men, na zo en zovele maanden rustiger wordt, zelfs weer over het leven zich verheugt; maar een geestelijke zegen ontvangt men op deze manier uit de dagen van droefheid niet en deze was toch door God aan de mens bij de smart toegedacht. God toch bedroeft niemand van harte, om hem te bedroeven; het ontvangen heeft echter tot voorwaarde dat men zich door het ongeluk laat drijven, des te meer met de Heere te spreken, Hem te vragen, de leringen van Zijn Gerst te vernemen - de droefheid van de wereld draagt geen vrucht.

Evenals het met de prediking van de Heere van Zijn heengaan bij de discipelen ging, zo gaat het vaak bij velen met de prediking van het kruis. Zij wenen omdat het kruis hn pijn doet; maar zij luisteren niet naar de goddelijke vertroostingen en laten zich niet dringen tot de vraag: waarvoor dat kruis hen nuttig is. (J. GERHARD).

return to 'Top of Page'

Vers 7

7. Maar ik zeg u tegenover die valse gedachten en voorstellingen, waarmee uw verschrikt hart vervuld is, de waarheid: het is voor u nuttig dat Ik van hier wegga. Want als Ik niet wegga, maar, zoals u in uw kortzichtigheid enzwakheid begeert, hier bij u blijf, dan zal de Trooster, van wie Ik reeds vaker heb gesproken (John 14:16, John 14:26; John 15:26), tot u niet komen a); maar als Ik van hier tot de Vader heenga, dan zal Ik Hem tot u zenden en dat deze tot u komt en bij u blijft, daaraan is voor uw waarachtig heil alles gelegen.

a)Luke 24:49.

O nee, niet zo, lieve discipelen. Bedenk niet, hoezeer het u natuurlijk pijn doet dat Ik van u scheid, maar bedenkt hoe nuttig het voor u is! Laat ons toch een beetje over de zaak spreken, wat Ik ermee bedoel. De waarheid, zo wil de Heere hen zeggen, de waarheid bleef voor hen door hun treurige gedachten bedekt, het woord van Jezus moest ze dus tevoorschijn halen. Laat dus het dierbare woord van God een bondige weerlegging geven aan alles wat onze versaagdheid of onze trotsheid ten onrechte spreekt; het gaat ons goed als wij niet vertrouwen op onze bedrieglijke gedachten, maar op Gods onbedrieglijk woord.

Als Jezus zegt, dat het komen van de Trooster afhankelijk is van Zijn heengaan tot de Vader, dan wordt hier niet slechts gesproken van de subjectieve geschiktheid van de discipelen om op te nemen, die de loslating van hetgeen zichtbaar aanwezig is ten voorwaarde heeft, maar over het objectieve vermogen van Christus zelf, om de Geest als Zijn Geest te zenden (vgl. bij John 7:39). Daartoe moest de Geest eerst in de volste zin van het woord Zijn Geest worden, opdat Zijn menselijke natuur, in plaats van beperking van de Geest te zijn, geheel en al van de Geest werd. Verder moest Hij in die plaats ingaan, waardoor Hij, vrij van de beperktheid van het leven op de wereld, Zijn Geest met goddelijke rijkdom overal kon meedelen en dat kon Hij alleen uit de hemel; want pas als Hij in de hemel was, is Hij boven de wereld en Machthebbende van de wereld geworden.

In het Oude Verbond hadden de profeten en overige werktuigen van de theocratie de Heilige Geest als Ambtsgeest ontvangen en de gelovigen hadden de Heilige Geest ontvangen als de Geest van de vrede, van de vertroosting enz. ; maar als de Trooster, in de zin van John 14:1-16 bij Johannes, was Hij in het Oude Verbond nog niet uitgestort.

Als Trooster zou Hij de plaats van Christus innemen, omdat Hij Christus zelf in de gelovigen inplant, de levensgemeenschap tussen Christus en hen teweegbrengt. Dat is het nieuwe, dat de Heilige Geest sinds Christus' verhoging specifiek gegeven wordt als de Geest van Christus, als uitstromend uit de verheerlijkte persoon en de mensheid van de Heere en dat Hij daarom niet slechts de bekerende werkzaamheid volbrengt, die tot de Zoon trekt, zoals aan de gelovigen van het Oude Verbond en ook niet alleen met de bekwaamheid tot enig theocratisch ambt toerust, waardoor Hij de mensen, die Hij vervulde aangreep (zelfs een Bileam), tot inwerking op anderen geschikt maakte en als werktuig gebruikte, maar de wederbarende werkzaamheid, waardoor Hij het meest inwendige, substantiële centrum van de ziel herbaart en herschept, daardoor, dat Hij de hemelse levenskrachten van de verhoogde Heer in dit centrum laat instromen en zo de mens heiligt van diens middelpunt uit naar beide kanten, die van het intellectueel bewuste zowel als van het psychisch-somatische leven. Deze Geest van Christus, deze levende Middelaar tussen de wijnstok en de ranken, kon de Heere pas uitstorten, nadat Hij Zijn leven in de dood had gegeven en het uit de dood als verheerlijkt weer had genomen.

Ook de discipelen werden van hun kant, zolang de Heere met hen omging, te zeer gehouden door het overwicht van Zijn persoonlijke verschijning; zij zouden, had de zichtbare tegenwoordigheid van de Heere voortgeduurd, voortduurend slechts ontvankelijk tegenover Hem zijn geweest. Zouden zij dus tot zelfstandigheid komen, die ook het doel van de mededeling van de Geest was, dan moest vooraf het onthouden van die tegenwoordigheid plaats hebben. Het is u heilzaam dat deze knechtsgestalte van u wordt weggenomen; welnu dan Ik zal ook nog verder als het vleesgeworden woord onder u wonen, maar Ik verlang niet dat u Mij op vleselijke manier zult liefhebben en u met deze melk tevreden, altijd kinderen zult blijven. Onthoud Ik u nu dit lichte voedsel niet, dan zult u nooit naar stevig voedsel hongeren, blijft u slechts vleselijk aan het vleselijke hechten, zo kunt u niet geschikt worden om de Geest in u op te nemen.

Hier ontsluiert de Heere geheel het geheim van de verlossing tot zaligheid. De komst van de Heilige Geest zou de vrucht zijn van de offerande van Christus. Had deze offerande niet plaats, de komst van de Heilige Geest zou onmogelijk zijn. God kan niet voor eeuwig wonen in het hart van die zondaar, zonder dat de zonde van hem weggenomen, verzoend, vergeven is. De Zoon van God moest voor ons, onheilige, de Heilige Geest verwerven om ons te heiligen tot dezelfde zaligheid, waartoe Christus als het hoofd van Zijn lichaam, van de gemeente, door Zijn kruislijden en dood zou ingaan. Zeker was en werkte de Heilige Geest reeds op aarde in de harten van de gelovigen onder het Oude Testament tot en bij de geboorte van Johannes de Doper en die van de Heere; maar dit waren slechts voorbereidende werkzaamheden van de Heilige Geest tot Zijn persoonlijke openbaring en komst als de Gezondene van de Vader en van de Zoon. Om in deze hoedanigheid te kunnen komen moet de Heilige Geest door de menselijke natuur van de Zoon en diens leven, lijden, sterven, opstanding en hemelvaart heengaan. Ook hier moeten wij het gewichtige woord herhalen: "De Heilige Geest was nog niet, omdat Hij nog niet verheerlijkt was (John 7:39). De Heilige Geest was er nog niet voor de in Christus gelovigen, maar in Christus alleen en wel in al Zijn volheid, zonder mate, zodat buiten Christus de Heilige Geest niet kon zijn dan in Zijn eeuwig zelfbestaan. Pas nadat Christus tot de Vader in heerlijkheid zou zijn heengegaan, pas na de hemelvaart, ontving de Zoon van de Vader en zond de Vader de Heilige Geest door de Zoon tot Diens discipelen ook in wondergaven en tot Diens discipelen niet alleen in genadegaven, want van de discipelen lezen wij niet dat zij in vreemde talen spraken of wonderen deden; de dochters van Filippus waren als profetessen enkel uitzonderingen op deze regel. Zo vervangt de ene persoon in de Godheid de andere in het werk van onze behoudenis en toch doet de ene niets zonder de andere. Zij zijn altijd een eenheid in de drieheid, zoals zij een drieheid zijn in de eenheid. Bewonderen wij dan ook nu de hoge Eenheid in de onderscheiden bedelingen van God. In het Oude Testament kondigt de Heilige God de heilige wet af en doet hiermee bij de zondaar de volstrekte behoefte en begeerte ontstaan naar genade, naar de komst van de Zoon van God, als de persoonlijke genade. De Zoon, gekomen zijnde, eist van de Zijnen niet minder dan de volmaaktheid van de Vader de volmaaktheid van de liefde en doet hiermee bij hen de volstrekte behoefte en begeerte ontstaan naar de Heilige Geest, als inwonend in hun harten en Gods geboden daarin schrijvend met machtgeving om ze te volbrengen. Zo was dan de bedeling van het Oude Testament, de bedeling van de voorbereidende genade door God, in Christus, met de Heilige Geest; die van het Nieuwe Testament eerst de bedeling van de Heere zonder de Heilige Geest, toen die van de Heilige Geest zonder zichtbare tegenwoordigheid van de Heere en ten slotte zal het de bedeling zijn van de zich in Zijn volheid openbarende eeuwige, drieëenigen God, de God van het eeuwig verbond van de genade en van de vrede, van God, die alles zijn zal in allen. Zij kenden v r het heengaan van Jezus Hem meer naar het vlees dan naar de Geest, zij bouwden daarom op Hem ook vleselijke verwachtingen. Deze bedrieglijke inbeeldingen en verkeerde gedachten moesten verwijderd zijn, als de Geest van de waarheid tot hen zou komen. De dood van de Heere verstoorde echter, zoals wij uit de klacht van de beide Emmasgangers vernemen (Luke 24:21), opeens al die beelden.

return to 'Top of Page'

Vers 7

7. Maar ik zeg u tegenover die valse gedachten en voorstellingen, waarmee uw verschrikt hart vervuld is, de waarheid: het is voor u nuttig dat Ik van hier wegga. Want als Ik niet wegga, maar, zoals u in uw kortzichtigheid enzwakheid begeert, hier bij u blijf, dan zal de Trooster, van wie Ik reeds vaker heb gesproken (John 14:16, John 14:26; John 15:26), tot u niet komen a); maar als Ik van hier tot de Vader heenga, dan zal Ik Hem tot u zenden en dat deze tot u komt en bij u blijft, daaraan is voor uw waarachtig heil alles gelegen.

a)Luke 24:49.

O nee, niet zo, lieve discipelen. Bedenk niet, hoezeer het u natuurlijk pijn doet dat Ik van u scheid, maar bedenkt hoe nuttig het voor u is! Laat ons toch een beetje over de zaak spreken, wat Ik ermee bedoel. De waarheid, zo wil de Heere hen zeggen, de waarheid bleef voor hen door hun treurige gedachten bedekt, het woord van Jezus moest ze dus tevoorschijn halen. Laat dus het dierbare woord van God een bondige weerlegging geven aan alles wat onze versaagdheid of onze trotsheid ten onrechte spreekt; het gaat ons goed als wij niet vertrouwen op onze bedrieglijke gedachten, maar op Gods onbedrieglijk woord.

Als Jezus zegt, dat het komen van de Trooster afhankelijk is van Zijn heengaan tot de Vader, dan wordt hier niet slechts gesproken van de subjectieve geschiktheid van de discipelen om op te nemen, die de loslating van hetgeen zichtbaar aanwezig is ten voorwaarde heeft, maar over het objectieve vermogen van Christus zelf, om de Geest als Zijn Geest te zenden (vgl. bij John 7:39). Daartoe moest de Geest eerst in de volste zin van het woord Zijn Geest worden, opdat Zijn menselijke natuur, in plaats van beperking van de Geest te zijn, geheel en al van de Geest werd. Verder moest Hij in die plaats ingaan, waardoor Hij, vrij van de beperktheid van het leven op de wereld, Zijn Geest met goddelijke rijkdom overal kon meedelen en dat kon Hij alleen uit de hemel; want pas als Hij in de hemel was, is Hij boven de wereld en Machthebbende van de wereld geworden.

In het Oude Verbond hadden de profeten en overige werktuigen van de theocratie de Heilige Geest als Ambtsgeest ontvangen en de gelovigen hadden de Heilige Geest ontvangen als de Geest van de vrede, van de vertroosting enz. ; maar als de Trooster, in de zin van John 14:1-16 bij Johannes, was Hij in het Oude Verbond nog niet uitgestort.

Als Trooster zou Hij de plaats van Christus innemen, omdat Hij Christus zelf in de gelovigen inplant, de levensgemeenschap tussen Christus en hen teweegbrengt. Dat is het nieuwe, dat de Heilige Geest sinds Christus' verhoging specifiek gegeven wordt als de Geest van Christus, als uitstromend uit de verheerlijkte persoon en de mensheid van de Heere en dat Hij daarom niet slechts de bekerende werkzaamheid volbrengt, die tot de Zoon trekt, zoals aan de gelovigen van het Oude Verbond en ook niet alleen met de bekwaamheid tot enig theocratisch ambt toerust, waardoor Hij de mensen, die Hij vervulde aangreep (zelfs een Bileam), tot inwerking op anderen geschikt maakte en als werktuig gebruikte, maar de wederbarende werkzaamheid, waardoor Hij het meest inwendige, substantiële centrum van de ziel herbaart en herschept, daardoor, dat Hij de hemelse levenskrachten van de verhoogde Heer in dit centrum laat instromen en zo de mens heiligt van diens middelpunt uit naar beide kanten, die van het intellectueel bewuste zowel als van het psychisch-somatische leven. Deze Geest van Christus, deze levende Middelaar tussen de wijnstok en de ranken, kon de Heere pas uitstorten, nadat Hij Zijn leven in de dood had gegeven en het uit de dood als verheerlijkt weer had genomen.

Ook de discipelen werden van hun kant, zolang de Heere met hen omging, te zeer gehouden door het overwicht van Zijn persoonlijke verschijning; zij zouden, had de zichtbare tegenwoordigheid van de Heere voortgeduurd, voortduurend slechts ontvankelijk tegenover Hem zijn geweest. Zouden zij dus tot zelfstandigheid komen, die ook het doel van de mededeling van de Geest was, dan moest vooraf het onthouden van die tegenwoordigheid plaats hebben. Het is u heilzaam dat deze knechtsgestalte van u wordt weggenomen; welnu dan Ik zal ook nog verder als het vleesgeworden woord onder u wonen, maar Ik verlang niet dat u Mij op vleselijke manier zult liefhebben en u met deze melk tevreden, altijd kinderen zult blijven. Onthoud Ik u nu dit lichte voedsel niet, dan zult u nooit naar stevig voedsel hongeren, blijft u slechts vleselijk aan het vleselijke hechten, zo kunt u niet geschikt worden om de Geest in u op te nemen.

Hier ontsluiert de Heere geheel het geheim van de verlossing tot zaligheid. De komst van de Heilige Geest zou de vrucht zijn van de offerande van Christus. Had deze offerande niet plaats, de komst van de Heilige Geest zou onmogelijk zijn. God kan niet voor eeuwig wonen in het hart van die zondaar, zonder dat de zonde van hem weggenomen, verzoend, vergeven is. De Zoon van God moest voor ons, onheilige, de Heilige Geest verwerven om ons te heiligen tot dezelfde zaligheid, waartoe Christus als het hoofd van Zijn lichaam, van de gemeente, door Zijn kruislijden en dood zou ingaan. Zeker was en werkte de Heilige Geest reeds op aarde in de harten van de gelovigen onder het Oude Testament tot en bij de geboorte van Johannes de Doper en die van de Heere; maar dit waren slechts voorbereidende werkzaamheden van de Heilige Geest tot Zijn persoonlijke openbaring en komst als de Gezondene van de Vader en van de Zoon. Om in deze hoedanigheid te kunnen komen moet de Heilige Geest door de menselijke natuur van de Zoon en diens leven, lijden, sterven, opstanding en hemelvaart heengaan. Ook hier moeten wij het gewichtige woord herhalen: "De Heilige Geest was nog niet, omdat Hij nog niet verheerlijkt was (John 7:39). De Heilige Geest was er nog niet voor de in Christus gelovigen, maar in Christus alleen en wel in al Zijn volheid, zonder mate, zodat buiten Christus de Heilige Geest niet kon zijn dan in Zijn eeuwig zelfbestaan. Pas nadat Christus tot de Vader in heerlijkheid zou zijn heengegaan, pas na de hemelvaart, ontving de Zoon van de Vader en zond de Vader de Heilige Geest door de Zoon tot Diens discipelen ook in wondergaven en tot Diens discipelen niet alleen in genadegaven, want van de discipelen lezen wij niet dat zij in vreemde talen spraken of wonderen deden; de dochters van Filippus waren als profetessen enkel uitzonderingen op deze regel. Zo vervangt de ene persoon in de Godheid de andere in het werk van onze behoudenis en toch doet de ene niets zonder de andere. Zij zijn altijd een eenheid in de drieheid, zoals zij een drieheid zijn in de eenheid. Bewonderen wij dan ook nu de hoge Eenheid in de onderscheiden bedelingen van God. In het Oude Testament kondigt de Heilige God de heilige wet af en doet hiermee bij de zondaar de volstrekte behoefte en begeerte ontstaan naar genade, naar de komst van de Zoon van God, als de persoonlijke genade. De Zoon, gekomen zijnde, eist van de Zijnen niet minder dan de volmaaktheid van de Vader de volmaaktheid van de liefde en doet hiermee bij hen de volstrekte behoefte en begeerte ontstaan naar de Heilige Geest, als inwonend in hun harten en Gods geboden daarin schrijvend met machtgeving om ze te volbrengen. Zo was dan de bedeling van het Oude Testament, de bedeling van de voorbereidende genade door God, in Christus, met de Heilige Geest; die van het Nieuwe Testament eerst de bedeling van de Heere zonder de Heilige Geest, toen die van de Heilige Geest zonder zichtbare tegenwoordigheid van de Heere en ten slotte zal het de bedeling zijn van de zich in Zijn volheid openbarende eeuwige, drieëenigen God, de God van het eeuwig verbond van de genade en van de vrede, van God, die alles zijn zal in allen. Zij kenden v r het heengaan van Jezus Hem meer naar het vlees dan naar de Geest, zij bouwden daarom op Hem ook vleselijke verwachtingen. Deze bedrieglijke inbeeldingen en verkeerde gedachten moesten verwijderd zijn, als de Geest van de waarheid tot hen zou komen. De dood van de Heere verstoorde echter, zoals wij uit de klacht van de beide Emmasgangers vernemen (Luke 24:21), opeens al die beelden.

return to 'Top of Page'

Vers 8

8. En als die, de Trooster, gekomen is, zal Hij Zich als Geest van de waarheid ook betonen aan hen, voor wie u Mijn getuigen moet zijn (John 15:27), Hij zal de wereld overtuigen van zonde en van gerechtigheid en van oordeel.

Men heeft wel in het oog te houden dat Christus hier niet spreekt van geheime inlichtingen, maar van de kracht van de Heilige Geest, die zich in de prediking van het Evangelie door mensen openbaart. Want waarvan komt het anders, dat de mensenstem in de harten dringt, daarin wortel schiet en vruchten draagt, uit stenen vlees en harten vormt en de mensen geheel en al vernieuwt, dan doordat de Geest van Christus hen levend maakt.

return to 'Top of Page'

Vers 8

8. En als die, de Trooster, gekomen is, zal Hij Zich als Geest van de waarheid ook betonen aan hen, voor wie u Mijn getuigen moet zijn (John 15:27), Hij zal de wereld overtuigen van zonde en van gerechtigheid en van oordeel.

Men heeft wel in het oog te houden dat Christus hier niet spreekt van geheime inlichtingen, maar van de kracht van de Heilige Geest, die zich in de prediking van het Evangelie door mensen openbaart. Want waarvan komt het anders, dat de mensenstem in de harten dringt, daarin wortel schiet en vruchten draagt, uit stenen vlees en harten vormt en de mensen geheel en al vernieuwt, dan doordat de Geest van Christus hen levend maakt.

return to 'Top of Page'

Vers 11

11. En van oordeel, dat daarom als reeds volkomen kan worden aangemerkt, omdat de overste van deze wereld geoordeeld is (John 12:31) en waaraan alleen zij kunnen ontkomen, die zich onttrekken aan die vorst.

Het woord overtuigen (John 16:8) geeft een terechtwijzing te kennen (Hebrews 12:5. Revelation 3:9), een tot nadenken brengen en dringen tot het doen van rekenschap (Matthew 18:15. Luke 3:19), een overtuigen van onrecht en zo met woorden in de engte dringen, dat hij, met wie men te doen heeft, zich niet onttrekken kan aan hetgeen men hem voorhoudt, maar zich schuldig moet verklaren (John 8:9, John 8:46. 1 Corinthians 14:24. Ephesians 5:11. 1 Timothy 5:20. 2 Timothy 4:2 James 2:9). Het doel is daarbij niet van rechten en veroordelen, maar van terugbrengen en bekeren. Of het gevolg daarvan werkelijke bekering is, hangt af van degene die onderhouden wordt, maar die dan ook, als hij zich niet laat terechtwijzen en bekeren, in het oordeel van de verharding en eindelijk in dat van de verdoemenis valt (Acts 24:25. Romans 11:7, ). Dit onder het oog brengen nu is die werkzaamheid, die de Heilige Geest aan de wereld moet verrichten. Hemzelf kan volgens John 14:47 de wereld niet ontvangen, want zij ziet Hem niet en kent Hem niet. Maar al is het, dat Hij niet door lering en vermaning en vertroosting Zich, evenals aan de gelovigen kan verheerlijken, moet zij toch niet, zoals zij zelf graag zou willen, van Zijn inwerking verschoond blijven: Hij begint haar tegen haar wil te overtuigen en te bestraffen en dwingt haar een erkentenis op, waartegen zij niets kan inbrengen. De werktuigen, waarvan Hij Zich daarbij bedient, zijn die, waartoe de Heere Hem zendt, waartoe Hij komt en waarin Hij nu Zijn verlichtende, heiligede en Christus verheerlijkende werkzaamheid verricht. Door het getuigenis van hun mond en wandel, door hun gehele zijn en bestaan bestraft Hij de wereld, dringt haar tot verklaring, eist van haar rekenschap, houdt haar het onrecht voor en overtuigt haar daarvan, zodat zij zich in haar geweten beschaamd voelt, over handelen en zoeken verschrikt wordt en naar de ene of andere kant beslissen moet of zij de levenskring, waartoe zij tot hiertoe behoorde, wil verlaten en in de levensfeer van de gemeente van God wil overgaan, dan of zij in haar toestand wil volharden. In het laatste geval blijft het echter toch niet met haar als vroeger, maar het wordt voortaan erger dan vroeger, zij wordt tot een verklaarde vijandin van God en van Zijn Christus en vindt door haar vijandschap een smartelijk einde. Het is duidelijk, dat hier bij de wereld in de eerste plaats, evenals reeds in John 15:18, aan de Jodenwereld moet worden gedacht; bij deze was Christus verschenen en in haar midden had Hij Zijn Messiasambt volbracht, maar zij had zich in ongeloof toegesloten en was nu op het punt Hem buiten het kamp te leiden en uit haar midden uit te roeien, zodat Hij niet meer was (Hebrews 13:13. Daniel 9:26). Met het oog hierop verkrijgt dan het woord van de Heere over de straffende werkzaamheid van de Heilige Geest haar verdere bestemming, zoals wij verder nader moeten aanwijzen. Anders is het gesteld met de heidenwereld, in zoverre deze ten eerste niet uit ongelovigen bestaat, maar uit degenen, die nog niet geloven; uit zulke mensen, die tot hiertoe zonder Christus zijn geweest; vreemdelingen van het burgerschap van Israël en vreemdelingen van het verbond van de belofte (Ephesians 2:12). Hier treedt natuurlijk het bestraffen in zijn bijzondere bedoeling, die het ten opzichte van de Joden heeft, op de achtergrond en wordt tot een vermanen of terechtwijzen. Terwijl de Joden reeds tot de hun bekende Christus een valse betrekking hadden ingenomen, waarvan zij als van een strafbaar onrecht overtuigd moeten worden, worden daarentegen de heidenen eerst met Christus bekend gemaakt, tegen een valse verhouding over Hem gewaarschuwd en tot een ware verhouding genodigd. Als nu gezegd wordt: "De Heilige Geest zal de wereld overtuigen van zonde en van gerechtigheid en van oordeel", dan worden hier drie punten aangegeven, waarom de werkzaamheid van de Heilige Geest Zich beweegt, als bestraffende werkzaamheid; zij overtuigt namelijk de Joden-wereld en wijst de heidenwereld terecht. In de grondtekst zijn de drie woorden: Zonde, gerechtigheid, oordeel, zonder artikel, om ze onbepaald en algemeen te laten, terwijl pas de volgende drie verzen nadere verklaring daaromtrent geven. Bij deze nadere verklaring: 1) van zonde, omdat zij in Mij niet geloven; 2) van gerechtigheid, omdat Ik tot Mijn Vader heenga en u zult Mij niet meer zien; 3) van oordeel, omdat de overste van deze wereld geoordeeld is" ontstaat de moeilijke vraag: moeten wij de drie stukken, zonde, gerechtigheid en oordeel op een en hetzelfde gebied, namelijk op dat van de wereld zoeken, zodat, evenals van een zonde van de wereld, ook van een gerechtigheid en een oordeel van de wereld sprake is? Of wordt hier evenals van een drievoudige zaak, ook van een drievoudig gebied gesproken? De zonde behoort tot de wereld, de gerechtigheid tot de Heere Christus, maar het oordeel de vorst van de wereld, de satan? Voor het eerste spreekt dat alle drie begrippen in John 16:8 in gelijke betrekking tot de wereld geplaatst zijn. "De Heilige Geest zal de wereld overtuigen van zonde en van gerechtigheid en van oordeel; " voor het laatste spreekt daarentegen dit, dat in John 16:9 aan de zonde door het "zij" (die tot de wereld behoren) in de zin: "omdat zij in Mij niet geloven", haar gebied, waartoe zij behoort, wordt aangewezen; zo ook in vs, de gerechtigheid door het Ik in de zin: "Omdat Ik tot de Vader heenga; " in John 16:11 het oordeel, in de zin: "omdat de overste van deze wereld geoordeeld is", uitdrukkelijk als het deel van de satan wordt genoemd. De uitleggers, naardat zij voor het een of het ander alternatief beslissen, gaan in twee verschillende klassen van elkaar en bestrijden nu elkaar wederkerig. Hier is echter ook wel het woord van toepassing: "wat God samengevoegd heeft, scheidt de mens niet" en zo geven wij er de voorkeur aan om eensdeels John 16:8 gelijkelijk in de drie stukken op de wereld te laten doelen; aan de andere kant bij John 16:9-John 16:11 de veranderde verhouding te erkennen en diensvolgens de zonde bij de wereld, de gerechtigheid bij Christus en het oordeel bij de vorst van deze wereld te zoeken. Het zal ook snel blijken, om welke reden de bedoeling van de drie begrippen in John 16:9-John 16:11 een andere moet worden dan zij in John 16:8 geweest is. Bij het eerste begrip, zonde, blijft de bedoeling zeker dezelfde; zowel in John 16:9 als in John 16:8 is de wereld het gebied, waartoe zij behoort, maar wel treedt in John 16:9 voor het algemene woord "wereld" in vs 8 het "zij" in de plaats, dat iets bepaalds van de wereld daaruit neemt en in het bijzonder op de Joden doelt. Want terwijl bij de heidenen de bestraffende werkzaamheid van de Heilige Geest, die op de zonde doelt, de zonde in algemene zin opvat en van de schandelijkheid van zulke werken van het vleses overtuigt, zoals de apostel die bijvoorbeeld Galatians 5:19, 1 Corinthians 6:9, optelt (vgl. Acts 14:15, ; Acts 17:22, ; Acts 24:25), ziet deze straffende werkzaamheid bij de Joden zo goed als geheel af van de algemeen werkelijke zonden, die Johannes de Doper vroeger moest bestraffen. Zij bedoelt integendeel die zonde, die sinds Christus gekomen is en Zijn werk volbracht heeft, volgens John 15:22 de hoofdzonde van de Joden is; het ongeloof in deze Jezus van Nazareth, die God tot een Heer en Christus heeft gemaakt, maar die Zijn volk verworpen heeft (vgl. Acts 2:22, ; Acts 3:13, ; Acts 4:8, ; 5:30:, ). Bij het tweede begrip: "gerechtigheid" is duidelijk, dat deze slechts in zoverre op de wereld kan doelen, als zij die niet heeft en zij die daarom moet zoeken. Daarin ligt reeds vanzelf dat de gerechtigheid op een ander gebied gevestigd is dan dat van de wereld en zo wordt in John 16:10 dan haar gebied genoemd. Deze bezit voor Zijn deel de gerechtigheid en nodigt de wereld, die om haar zonden gestraft wordt, tot deelname aan deze Zijn gerechtigheid, terwijl Hij tot de Vader is gegaan en Zijn discipelen Hem voortaan niet meer zien. Door de laatste uitdrukking: "u zult Mij voortaan niet meer zien" omschrijft de Heere het gebied van het geloof, zoals uit de plaatsen Hoofdst 20:29 1 Peter 1:8. 2 Corinthians 5:7 blijkt. Hij noemt de discipelen als degenen, die Hem voortaan niet meer zien, omdat deze, door wier woord de heilige Geest de wereld overtuigt van gerechtigheid, voor hun persoon ook geen andere gerechtigheid hebben dan die van het geloof in de Christus, die ter rechterhand van God verhoogd is, maar zij tevens een vertegenwoordiging van hun volk Israël zijn, dat de vervulling van de in Jeremiah 23:6. Daniel 9:24. Isaiah 45:8, Isaiah 45:25 geschonken beloften niet van een gedroomde toekomst moet verwachten, maar ze moet erkennen als reeds in Hem aanwezig, die weer tot de Vader is gegaan, nadat Hij de goddelijke raad en wil volkomen heeft volbracht. De Heiland doelt hier niet op Zijn lijden en sterven als het middel, waardoor de misdaad verzoend en de eeuwige gerechtigheid aangebracht is, maar integendeel op Zijn heengaan tot de Vader, omdat Hij weer bij de wereld, die de Heilige Geest van gerechtigheid overtuigt, in de eerste plaats de Joden bedoelt. Deze leiden Hem in Zijn kruisiging uit buiten het kamp en roeien Hem uit de theocratische gemeenschap van het volk uit, opdat Hij niet meer bestaan zal (Hebrews 13:13. Daniel 9:26), maar juist daardoor maken zij dat kamp tot een, dat door God verlaten is en hun volksgemeenschap tot een rot van Korach, van wier tent moet wijken en buiten het kamp moet gaan, die gered wil zijn (vgl. Acts 2:40). Bij het derde begrip: "oordeel" wordt in John 16:8 voor de wereld bedoeld, dat zij, zoals het nu met haar gesteld is, het oordeel verdiend en zich waardig gemaakt heeft, dat echter voor haarzelf en voor haar alleen niet tot uitvoering moet komen; in John 16:11 wordt haar daarentegen diegene voorgesteld, die het oordeel reeds heeft ondervonden en daaraan onherroepelijk is overgegeven. Dat is de overste van de wereld, die zij tot hiertoe heeft gediend. Zij zal nu voortgaan hem te dienen en moedwillig blijven onder de vorst van de duisternis; zo wikkelt zij zich in het oordeel van deze vorst en maakt het oordeel, dat door haarzelf teweeg is gebracht, maar tot hiertoe is teruggehouden, nog veel zwaarder. Onttrekt zij zich echter aan de overste van de wereld en neemt zij in geloof Hem, die tot de Vader is gegaan en de gerechtigheid door Hem verworven, aan, dan wordt zij vervolgens onderdaan van de onzichtbare Koning en komt niet in het oordeel maar is van de dood in het leven overgegaan. Met de wereld, in zoverre daaronder het rijk van de satan, of de gemeenschap van de onderdanen ervan moet worden verstaan, moet het onvoorwaardelijk dadelijk eindigen; daarop ziet de overtuigende werkzaamheid van de Heilige Geest. Zij, die door Hem op overtuigende manier geleerd, erkennen dat de vorst van deze wereld geoordeeld is en uit de gemeenschap van zijn onderdanen treden, om deelgenoten van Christus' rijk te worden, ontrukken de vorst van deze wereld zijn rijksgebied en wanneer allen dat deden, dan zou die vorst op aarde niemand meer hebben te beheersen en er zou over de mensenwereld in het geheel geen oordeel zijn. Omdat echter zovelen dat niet doen, valt het laatste oordeel over de mensenwereld samen met de volvoering van het oordeel over de vorst van de wereld, dat reeds in beginsel aanwezig is (Revelation 20:9, ). De tijd komt dat er nog alleen een poel van het vuur is, die brandt van zwavel en die de satan met allen, die tot hem behoren, in zich sluit, maar is geen wereld meer met een overste daarvan. Tot die tijd zal zeker, volgens John 15:18, de wereld haar haat betonen aan hen, waardoor de Heilige Geest hen overtuigt van zonde en van gerechtigheid en van oordeel. Hoe onweersprekelijker zij toch van haar zonde overtuigd wordt, des te erger is haar verdriet, hoe beschamender voor haar de gerechtigheid is van hen, die de aan Gods rechterhand verhoogde Mensenzoon rechtvaardig heeft gemaakt, des te meer zijn dezen natuurlijk voor haar een doorn in het oog en hoe pijnlijker het bewustzijn van het oordeel over haar vorst, aan wie ook zij ten deel vallen, hen wordt, des te woedender proberen zij daartegen op te staan. Maar nu is eenmaal de slang de kop vertreden en de ontzaglijke kronkelingen, die zij nog met haar lichaam maakt, zijn geen bewegingen van een krachtig leven, maar stuiptrekkingen van de dood. Zo sluit zich de afdeling, die voor ons ligt, aan het in John 15:18, gezegde aan en is inleiding tot het slotwoord van de derde rede in John 16:33 Daaruit kunnen wij opmerken dat ook deze tweede rede nu aan haar einde is gekomen.

c. John 16:12-John 16:33. De derde rede. De discipelen worden eensdeels gewezen op de Pinkstergave van de Heilige Geest, die hen in alle waarheid zal leiden en aan de andere kant op het terugzien als het Pascha zal zijn, dat hen in vergelijking van hun tegenwoordige kennis en kracht een aanzienlijke stap voorwaarts zal brengen. Voelen zij zich nu reeds meteen door hetgeen Hij hen zegt in hun geloof zo gesterkt, dat het hen voorkomt als waren zij daarin ook diep geworteld, zo is daarin toch veel zelfbedrog en reeds de eerstvolgende uren zullen dat duidelijk maken. Maar de vrede van de Heere vergezelt hen in alle angsten van deze wereld en zo zullen zij niet bezwijken, maar meer en meer de overwinning mogen genieten, waarmee Hij de wereld voor hen heeft overwonnnen.

return to 'Top of Page'

Vers 11

11. En van oordeel, dat daarom als reeds volkomen kan worden aangemerkt, omdat de overste van deze wereld geoordeeld is (John 12:31) en waaraan alleen zij kunnen ontkomen, die zich onttrekken aan die vorst.

Het woord overtuigen (John 16:8) geeft een terechtwijzing te kennen (Hebrews 12:5. Revelation 3:9), een tot nadenken brengen en dringen tot het doen van rekenschap (Matthew 18:15. Luke 3:19), een overtuigen van onrecht en zo met woorden in de engte dringen, dat hij, met wie men te doen heeft, zich niet onttrekken kan aan hetgeen men hem voorhoudt, maar zich schuldig moet verklaren (John 8:9, John 8:46. 1 Corinthians 14:24. Ephesians 5:11. 1 Timothy 5:20. 2 Timothy 4:2 James 2:9). Het doel is daarbij niet van rechten en veroordelen, maar van terugbrengen en bekeren. Of het gevolg daarvan werkelijke bekering is, hangt af van degene die onderhouden wordt, maar die dan ook, als hij zich niet laat terechtwijzen en bekeren, in het oordeel van de verharding en eindelijk in dat van de verdoemenis valt (Acts 24:25. Romans 11:7, ). Dit onder het oog brengen nu is die werkzaamheid, die de Heilige Geest aan de wereld moet verrichten. Hemzelf kan volgens John 14:47 de wereld niet ontvangen, want zij ziet Hem niet en kent Hem niet. Maar al is het, dat Hij niet door lering en vermaning en vertroosting Zich, evenals aan de gelovigen kan verheerlijken, moet zij toch niet, zoals zij zelf graag zou willen, van Zijn inwerking verschoond blijven: Hij begint haar tegen haar wil te overtuigen en te bestraffen en dwingt haar een erkentenis op, waartegen zij niets kan inbrengen. De werktuigen, waarvan Hij Zich daarbij bedient, zijn die, waartoe de Heere Hem zendt, waartoe Hij komt en waarin Hij nu Zijn verlichtende, heiligede en Christus verheerlijkende werkzaamheid verricht. Door het getuigenis van hun mond en wandel, door hun gehele zijn en bestaan bestraft Hij de wereld, dringt haar tot verklaring, eist van haar rekenschap, houdt haar het onrecht voor en overtuigt haar daarvan, zodat zij zich in haar geweten beschaamd voelt, over handelen en zoeken verschrikt wordt en naar de ene of andere kant beslissen moet of zij de levenskring, waartoe zij tot hiertoe behoorde, wil verlaten en in de levensfeer van de gemeente van God wil overgaan, dan of zij in haar toestand wil volharden. In het laatste geval blijft het echter toch niet met haar als vroeger, maar het wordt voortaan erger dan vroeger, zij wordt tot een verklaarde vijandin van God en van Zijn Christus en vindt door haar vijandschap een smartelijk einde. Het is duidelijk, dat hier bij de wereld in de eerste plaats, evenals reeds in John 15:18, aan de Jodenwereld moet worden gedacht; bij deze was Christus verschenen en in haar midden had Hij Zijn Messiasambt volbracht, maar zij had zich in ongeloof toegesloten en was nu op het punt Hem buiten het kamp te leiden en uit haar midden uit te roeien, zodat Hij niet meer was (Hebrews 13:13. Daniel 9:26). Met het oog hierop verkrijgt dan het woord van de Heere over de straffende werkzaamheid van de Heilige Geest haar verdere bestemming, zoals wij verder nader moeten aanwijzen. Anders is het gesteld met de heidenwereld, in zoverre deze ten eerste niet uit ongelovigen bestaat, maar uit degenen, die nog niet geloven; uit zulke mensen, die tot hiertoe zonder Christus zijn geweest; vreemdelingen van het burgerschap van Israël en vreemdelingen van het verbond van de belofte (Ephesians 2:12). Hier treedt natuurlijk het bestraffen in zijn bijzondere bedoeling, die het ten opzichte van de Joden heeft, op de achtergrond en wordt tot een vermanen of terechtwijzen. Terwijl de Joden reeds tot de hun bekende Christus een valse betrekking hadden ingenomen, waarvan zij als van een strafbaar onrecht overtuigd moeten worden, worden daarentegen de heidenen eerst met Christus bekend gemaakt, tegen een valse verhouding over Hem gewaarschuwd en tot een ware verhouding genodigd. Als nu gezegd wordt: "De Heilige Geest zal de wereld overtuigen van zonde en van gerechtigheid en van oordeel", dan worden hier drie punten aangegeven, waarom de werkzaamheid van de Heilige Geest Zich beweegt, als bestraffende werkzaamheid; zij overtuigt namelijk de Joden-wereld en wijst de heidenwereld terecht. In de grondtekst zijn de drie woorden: Zonde, gerechtigheid, oordeel, zonder artikel, om ze onbepaald en algemeen te laten, terwijl pas de volgende drie verzen nadere verklaring daaromtrent geven. Bij deze nadere verklaring: 1) van zonde, omdat zij in Mij niet geloven; 2) van gerechtigheid, omdat Ik tot Mijn Vader heenga en u zult Mij niet meer zien; 3) van oordeel, omdat de overste van deze wereld geoordeeld is" ontstaat de moeilijke vraag: moeten wij de drie stukken, zonde, gerechtigheid en oordeel op een en hetzelfde gebied, namelijk op dat van de wereld zoeken, zodat, evenals van een zonde van de wereld, ook van een gerechtigheid en een oordeel van de wereld sprake is? Of wordt hier evenals van een drievoudige zaak, ook van een drievoudig gebied gesproken? De zonde behoort tot de wereld, de gerechtigheid tot de Heere Christus, maar het oordeel de vorst van de wereld, de satan? Voor het eerste spreekt dat alle drie begrippen in John 16:8 in gelijke betrekking tot de wereld geplaatst zijn. "De Heilige Geest zal de wereld overtuigen van zonde en van gerechtigheid en van oordeel; " voor het laatste spreekt daarentegen dit, dat in John 16:9 aan de zonde door het "zij" (die tot de wereld behoren) in de zin: "omdat zij in Mij niet geloven", haar gebied, waartoe zij behoort, wordt aangewezen; zo ook in vs, de gerechtigheid door het Ik in de zin: "Omdat Ik tot de Vader heenga; " in John 16:11 het oordeel, in de zin: "omdat de overste van deze wereld geoordeeld is", uitdrukkelijk als het deel van de satan wordt genoemd. De uitleggers, naardat zij voor het een of het ander alternatief beslissen, gaan in twee verschillende klassen van elkaar en bestrijden nu elkaar wederkerig. Hier is echter ook wel het woord van toepassing: "wat God samengevoegd heeft, scheidt de mens niet" en zo geven wij er de voorkeur aan om eensdeels John 16:8 gelijkelijk in de drie stukken op de wereld te laten doelen; aan de andere kant bij John 16:9-John 16:11 de veranderde verhouding te erkennen en diensvolgens de zonde bij de wereld, de gerechtigheid bij Christus en het oordeel bij de vorst van deze wereld te zoeken. Het zal ook snel blijken, om welke reden de bedoeling van de drie begrippen in John 16:9-John 16:11 een andere moet worden dan zij in John 16:8 geweest is. Bij het eerste begrip, zonde, blijft de bedoeling zeker dezelfde; zowel in John 16:9 als in John 16:8 is de wereld het gebied, waartoe zij behoort, maar wel treedt in John 16:9 voor het algemene woord "wereld" in vs 8 het "zij" in de plaats, dat iets bepaalds van de wereld daaruit neemt en in het bijzonder op de Joden doelt. Want terwijl bij de heidenen de bestraffende werkzaamheid van de Heilige Geest, die op de zonde doelt, de zonde in algemene zin opvat en van de schandelijkheid van zulke werken van het vleses overtuigt, zoals de apostel die bijvoorbeeld Galatians 5:19, 1 Corinthians 6:9, optelt (vgl. Acts 14:15, ; Acts 17:22, ; Acts 24:25), ziet deze straffende werkzaamheid bij de Joden zo goed als geheel af van de algemeen werkelijke zonden, die Johannes de Doper vroeger moest bestraffen. Zij bedoelt integendeel die zonde, die sinds Christus gekomen is en Zijn werk volbracht heeft, volgens John 15:22 de hoofdzonde van de Joden is; het ongeloof in deze Jezus van Nazareth, die God tot een Heer en Christus heeft gemaakt, maar die Zijn volk verworpen heeft (vgl. Acts 2:22, ; Acts 3:13, ; Acts 4:8, ; 5:30:, ). Bij het tweede begrip: "gerechtigheid" is duidelijk, dat deze slechts in zoverre op de wereld kan doelen, als zij die niet heeft en zij die daarom moet zoeken. Daarin ligt reeds vanzelf dat de gerechtigheid op een ander gebied gevestigd is dan dat van de wereld en zo wordt in John 16:10 dan haar gebied genoemd. Deze bezit voor Zijn deel de gerechtigheid en nodigt de wereld, die om haar zonden gestraft wordt, tot deelname aan deze Zijn gerechtigheid, terwijl Hij tot de Vader is gegaan en Zijn discipelen Hem voortaan niet meer zien. Door de laatste uitdrukking: "u zult Mij voortaan niet meer zien" omschrijft de Heere het gebied van het geloof, zoals uit de plaatsen Hoofdst 20:29 1 Peter 1:8. 2 Corinthians 5:7 blijkt. Hij noemt de discipelen als degenen, die Hem voortaan niet meer zien, omdat deze, door wier woord de heilige Geest de wereld overtuigt van gerechtigheid, voor hun persoon ook geen andere gerechtigheid hebben dan die van het geloof in de Christus, die ter rechterhand van God verhoogd is, maar zij tevens een vertegenwoordiging van hun volk Israël zijn, dat de vervulling van de in Jeremiah 23:6. Daniel 9:24. Isaiah 45:8, Isaiah 45:25 geschonken beloften niet van een gedroomde toekomst moet verwachten, maar ze moet erkennen als reeds in Hem aanwezig, die weer tot de Vader is gegaan, nadat Hij de goddelijke raad en wil volkomen heeft volbracht. De Heiland doelt hier niet op Zijn lijden en sterven als het middel, waardoor de misdaad verzoend en de eeuwige gerechtigheid aangebracht is, maar integendeel op Zijn heengaan tot de Vader, omdat Hij weer bij de wereld, die de Heilige Geest van gerechtigheid overtuigt, in de eerste plaats de Joden bedoelt. Deze leiden Hem in Zijn kruisiging uit buiten het kamp en roeien Hem uit de theocratische gemeenschap van het volk uit, opdat Hij niet meer bestaan zal (Hebrews 13:13. Daniel 9:26), maar juist daardoor maken zij dat kamp tot een, dat door God verlaten is en hun volksgemeenschap tot een rot van Korach, van wier tent moet wijken en buiten het kamp moet gaan, die gered wil zijn (vgl. Acts 2:40). Bij het derde begrip: "oordeel" wordt in John 16:8 voor de wereld bedoeld, dat zij, zoals het nu met haar gesteld is, het oordeel verdiend en zich waardig gemaakt heeft, dat echter voor haarzelf en voor haar alleen niet tot uitvoering moet komen; in John 16:11 wordt haar daarentegen diegene voorgesteld, die het oordeel reeds heeft ondervonden en daaraan onherroepelijk is overgegeven. Dat is de overste van de wereld, die zij tot hiertoe heeft gediend. Zij zal nu voortgaan hem te dienen en moedwillig blijven onder de vorst van de duisternis; zo wikkelt zij zich in het oordeel van deze vorst en maakt het oordeel, dat door haarzelf teweeg is gebracht, maar tot hiertoe is teruggehouden, nog veel zwaarder. Onttrekt zij zich echter aan de overste van de wereld en neemt zij in geloof Hem, die tot de Vader is gegaan en de gerechtigheid door Hem verworven, aan, dan wordt zij vervolgens onderdaan van de onzichtbare Koning en komt niet in het oordeel maar is van de dood in het leven overgegaan. Met de wereld, in zoverre daaronder het rijk van de satan, of de gemeenschap van de onderdanen ervan moet worden verstaan, moet het onvoorwaardelijk dadelijk eindigen; daarop ziet de overtuigende werkzaamheid van de Heilige Geest. Zij, die door Hem op overtuigende manier geleerd, erkennen dat de vorst van deze wereld geoordeeld is en uit de gemeenschap van zijn onderdanen treden, om deelgenoten van Christus' rijk te worden, ontrukken de vorst van deze wereld zijn rijksgebied en wanneer allen dat deden, dan zou die vorst op aarde niemand meer hebben te beheersen en er zou over de mensenwereld in het geheel geen oordeel zijn. Omdat echter zovelen dat niet doen, valt het laatste oordeel over de mensenwereld samen met de volvoering van het oordeel over de vorst van de wereld, dat reeds in beginsel aanwezig is (Revelation 20:9, ). De tijd komt dat er nog alleen een poel van het vuur is, die brandt van zwavel en die de satan met allen, die tot hem behoren, in zich sluit, maar is geen wereld meer met een overste daarvan. Tot die tijd zal zeker, volgens John 15:18, de wereld haar haat betonen aan hen, waardoor de Heilige Geest hen overtuigt van zonde en van gerechtigheid en van oordeel. Hoe onweersprekelijker zij toch van haar zonde overtuigd wordt, des te erger is haar verdriet, hoe beschamender voor haar de gerechtigheid is van hen, die de aan Gods rechterhand verhoogde Mensenzoon rechtvaardig heeft gemaakt, des te meer zijn dezen natuurlijk voor haar een doorn in het oog en hoe pijnlijker het bewustzijn van het oordeel over haar vorst, aan wie ook zij ten deel vallen, hen wordt, des te woedender proberen zij daartegen op te staan. Maar nu is eenmaal de slang de kop vertreden en de ontzaglijke kronkelingen, die zij nog met haar lichaam maakt, zijn geen bewegingen van een krachtig leven, maar stuiptrekkingen van de dood. Zo sluit zich de afdeling, die voor ons ligt, aan het in John 15:18, gezegde aan en is inleiding tot het slotwoord van de derde rede in John 16:33 Daaruit kunnen wij opmerken dat ook deze tweede rede nu aan haar einde is gekomen.

c. John 16:12-John 16:33. De derde rede. De discipelen worden eensdeels gewezen op de Pinkstergave van de Heilige Geest, die hen in alle waarheid zal leiden en aan de andere kant op het terugzien als het Pascha zal zijn, dat hen in vergelijking van hun tegenwoordige kennis en kracht een aanzienlijke stap voorwaarts zal brengen. Voelen zij zich nu reeds meteen door hetgeen Hij hen zegt in hun geloof zo gesterkt, dat het hen voorkomt als waren zij daarin ook diep geworteld, zo is daarin toch veel zelfbedrog en reeds de eerstvolgende uren zullen dat duidelijk maken. Maar de vrede van de Heere vergezelt hen in alle angsten van deze wereld en zo zullen zij niet bezwijken, maar meer en meer de overwinning mogen genieten, waarmee Hij de wereld voor hen heeft overwonnnen.

return to 'Top of Page'

Vers 12

12. Vervolgens sprak Hij tot Zijn discipelen 1) (John 14:1): Nog vele dingen, die tot Mijn onderwijzing behoren, heb Ik u te zeggen 2), wanneer Ik nu het mondeling onderricht, dat Ik u hebgegeven, besluit, maar u kunt met uw beperkt begrip (1 Corinthians 3:1) die nu niet dragen 3), daarom houd Ik dit voor het ogenblik terug en breek nu af.

1) De opmerking, dat in John 16:12-John 16:15 evenals in John 16:7-John 16:11 van de Heilige Geest sprake is, heeft vele uitleggers misleid om te miskennen dat met John 16:11 de afdeling, die met John 15:18 begon, maar ook de gehele rede van John 15:1 afgesloten wordt. Zeker is de laatste van de drie reden van Christus, die met John 16:12 begint, in zoverre met de vorige rede verbonden, dat de werkzaamheid van de Heilige Geest met betrekking tot de wereld hier de inwendig opbouwende werkzaamheid daarvan volgt; dit is echter slechts overbrenging van de een afdeling tot de andere. Hoezeer daarentegen de werkzaamheid van de Heilige Geest, die in John 16:12-John 16:15 geschilderd is, verschilt van die in John 16:7-John 16:11, blijkt reeds daaruit dat in John 14:1 deze beide werkzaamheden van de Heilige Geest voorkomen als lokaal gescheiden, terwijl John 16:7-John 16:11 op 14:15-17 en John 16:12, op 14:25, terugwijst. Evenals Mozes bij zijn afscheid op Jozua wijst (Deuteronomy 31:23), zo wijst Jezus hier op de Heilige Geest, die de Zijnen in alle waarheid zal leiden.

2) Er staat niet: "Ik zou hebben", maar: "Ik heb. " Dit geeft te kennen dat Christus het hen om hun zwakheid niet kan zeggen, wat Hij hun later zal zeggen. De Geest van de waarheid, die het hun zal meedelen, zal geven wat Hij van Christus ontvangt (John 16:14) en door hen zal Christus tot de Zijnen spreken. Van welke aard nu is het vele, dat Christus de apostelen nog heeft te zeggen? Uit het woord in John 15:15 blijkt, dat in de grote hoofdzaken de openbaring door Christus reeds gegeven, een zekere volledigheid heeft en dat de aanvulling, die de Heilige Geest zal geven, slechts op bijzonderheden betrekking kan hebben. Dat onder het vele de profetie van het lot van de kerk de hoofdplaats inneemt, zegt de uitdrukking: "de toekomende dingen zal Hij u verkondigen" en inderdaad wordt de Openbaring an Johannes, die daarover vooral handelt, (vgl. ook Romans 11:11, 1 Corinthians 15:20, 1 Thessalonians 4:13-1 Thessalonians 4:18; 1 Thessalonians 4:2 Thessalonicenzen 2:11-12. 2 Peter 2:1) in Revelation 1:1 aan Christus als haar Schenken toegeschreven, terwijl de Geest, waarin Johannes zich bevond, toen Hij de openbaring ontving, tot dat ontvangen het middel was. Vervolgens is ook bedoeld bijvoorbeeld die openbaring, die Petrus in Acts 10:1 over het deelnemen van de heidenen aan het rijk van Christus, ontvangt; vervolgens behoren hiertoe mededelingen over de grote feiten van Christus' lijden, over Zijn opstanding, Zijn verhoging, die het aanwezig zijn van deze feiten ten grondslag hebben.

3) De Heere verzwijgt voor Zijn discipelen dit vele, omdat zij het nog niet kunnen dragen; de waarheid is een last, zij heeft iets overweldigends. Zij kan niet opeens de zwakke mens worden opgelegd; men moet behoedzaam met haar omgaan; het is, als met de artsenij die, al is zij nog zo heilzaam, doden kan, wanneer zij in massa wordt ingenomen. Er is ook een noodzakelijke economie in de leer van de zaligheid, de pedagogische wijsheid moet werkzaam zijn; eerst moeten de elementen van het geloof begrepen zijn, voordat men tot de hoge artikelen kan opstijgen. De apostelen gaven later ook eerst melk en dan het vaste voedsel.

return to 'Top of Page'

Vers 12

12. Vervolgens sprak Hij tot Zijn discipelen 1) (John 14:1): Nog vele dingen, die tot Mijn onderwijzing behoren, heb Ik u te zeggen 2), wanneer Ik nu het mondeling onderricht, dat Ik u hebgegeven, besluit, maar u kunt met uw beperkt begrip (1 Corinthians 3:1) die nu niet dragen 3), daarom houd Ik dit voor het ogenblik terug en breek nu af.

1) De opmerking, dat in John 16:12-John 16:15 evenals in John 16:7-John 16:11 van de Heilige Geest sprake is, heeft vele uitleggers misleid om te miskennen dat met John 16:11 de afdeling, die met John 15:18 begon, maar ook de gehele rede van John 15:1 afgesloten wordt. Zeker is de laatste van de drie reden van Christus, die met John 16:12 begint, in zoverre met de vorige rede verbonden, dat de werkzaamheid van de Heilige Geest met betrekking tot de wereld hier de inwendig opbouwende werkzaamheid daarvan volgt; dit is echter slechts overbrenging van de een afdeling tot de andere. Hoezeer daarentegen de werkzaamheid van de Heilige Geest, die in John 16:12-John 16:15 geschilderd is, verschilt van die in John 16:7-John 16:11, blijkt reeds daaruit dat in John 14:1 deze beide werkzaamheden van de Heilige Geest voorkomen als lokaal gescheiden, terwijl John 16:7-John 16:11 op 14:15-17 en John 16:12, op 14:25, terugwijst. Evenals Mozes bij zijn afscheid op Jozua wijst (Deuteronomy 31:23), zo wijst Jezus hier op de Heilige Geest, die de Zijnen in alle waarheid zal leiden.

2) Er staat niet: "Ik zou hebben", maar: "Ik heb. " Dit geeft te kennen dat Christus het hen om hun zwakheid niet kan zeggen, wat Hij hun later zal zeggen. De Geest van de waarheid, die het hun zal meedelen, zal geven wat Hij van Christus ontvangt (John 16:14) en door hen zal Christus tot de Zijnen spreken. Van welke aard nu is het vele, dat Christus de apostelen nog heeft te zeggen? Uit het woord in John 15:15 blijkt, dat in de grote hoofdzaken de openbaring door Christus reeds gegeven, een zekere volledigheid heeft en dat de aanvulling, die de Heilige Geest zal geven, slechts op bijzonderheden betrekking kan hebben. Dat onder het vele de profetie van het lot van de kerk de hoofdplaats inneemt, zegt de uitdrukking: "de toekomende dingen zal Hij u verkondigen" en inderdaad wordt de Openbaring an Johannes, die daarover vooral handelt, (vgl. ook Romans 11:11, 1 Corinthians 15:20, 1 Thessalonians 4:13-1 Thessalonians 4:18; 1 Thessalonians 4:2 Thessalonicenzen 2:11-12. 2 Peter 2:1) in Revelation 1:1 aan Christus als haar Schenken toegeschreven, terwijl de Geest, waarin Johannes zich bevond, toen Hij de openbaring ontving, tot dat ontvangen het middel was. Vervolgens is ook bedoeld bijvoorbeeld die openbaring, die Petrus in Acts 10:1 over het deelnemen van de heidenen aan het rijk van Christus, ontvangt; vervolgens behoren hiertoe mededelingen over de grote feiten van Christus' lijden, over Zijn opstanding, Zijn verhoging, die het aanwezig zijn van deze feiten ten grondslag hebben.

3) De Heere verzwijgt voor Zijn discipelen dit vele, omdat zij het nog niet kunnen dragen; de waarheid is een last, zij heeft iets overweldigends. Zij kan niet opeens de zwakke mens worden opgelegd; men moet behoedzaam met haar omgaan; het is, als met de artsenij die, al is zij nog zo heilzaam, doden kan, wanneer zij in massa wordt ingenomen. Er is ook een noodzakelijke economie in de leer van de zaligheid, de pedagogische wijsheid moet werkzaam zijn; eerst moeten de elementen van het geloof begrepen zijn, voordat men tot de hoge artikelen kan opstijgen. De apostelen gaven later ook eerst melk en dan het vaste voedsel.

return to 'Top of Page'

Vers 13

13. Maar wanneer die andere Trooster gekomen zal zijn, namelijk de Geest van de waarheid, Hij zal u alles leren en u herinneren wat Ik u gezegd heb (John 14:26) en u zo in al de waarheid leiden 1), zodat u nog in het volledigbezit komt van hetgeen Ik u vroeger gezegd heb en nu nog te zeggen heb, zowel wat de uitwendige omvang als het inwendig verstaan aangaat a). Want Hij zal van Zichzelf niet spreken zonder Zich gestreng te houden aan hetgeen Hem eenmaal is gegeven, maar wat Hij gehoord zal hebben van de Vader, wiens woord ook Mij reeds was toevertrouwd, opdat Ik het u zou verkondigen (John 14:24; John 5:15), dat zal Hij spreken 2), dat zal Hij volledig doen begrijpen en de toekomende dingen, al wat Mij in de staat van de heerlijkheid nog verder tot mededeling aan u zal worden gegeven (Revelation 1:1), zal Hij u verkondigen 3) als degene, door wie Ik met u in bestendige verbintenis blijf (1 John 2:27). a)John 12:49.

Deze woorden hebben de pauselijke doctoren zo verminkt, dat zij zeggen: men moet iets meer hebben dan het Evangelie en de Schrift; daarom moet men ook horen wat de conciliën en de paus zeggen. Hier vragen wij: zou het dan voor de apostelen te zwaar zijn geweest, om te verstaan of te dragen, dat men geen vlees mocht eten en dergelijke wetten? Zij waren er toch volgens Mozes' wet wel aan gewoon om vele dergelijke uitwendige wetten te houden en waren er zo in opgevoed, dat het voor hen wel kinderspel zou zijn geweest. Daarom besluiten wij, als het waar was wat de conciliën leren, dat men kappen moet dragen en maagden blijven, dan zijn de apostelen nooit in de waarheid gekomen, omdat niemand van hen ooit in een klooster is gekomen, noch een van die dwaze wetten gehouden heeft.

De Heere heeft dit woord niet zo bedoeld, alsof Hij niet de gehele waarheid had meegedeeld en de Heilige Geest nieuwe stukken zou leren. Noch dweperij, noch Roomse traditie kan zich op dit woord beroepen, van die laatste Bengel met recht zegt, dat zij het allerminst kan worden gedragen door hen, die de Geest bezitten.

De uitdrukking "al de waarheid" doet zien, dat tijdens de tegenwoordige bedeling geen enkele nieuwe waarheid, tenzij in het woord van de apostelen vervat, aan de kerk geopenbaard zal worden.

2) Er is een geest van de leugen, die de wereld tot ongeloof verblindt en als haar vorst haar beheerst. Van deze heeft de Heere in John 8:44 gezegd: "Als hij de leugen spreekt, spreekt hij uit zichzelf. " Hier plaatst Hij nu tegenover deze de Geest van de waarheid, die niets dan waarheid spreken en leren kan en Hij getuigt daarvan: Hij zal niet van Zichzelf spreken.

In dezelfde afhankelijkheid en gebondenheid, die Jezus in John 5:19; John 7:16, ; John 8:26, John 8:28; John 12:49, van Zichzelf betuigt, beweegt Zich ook de Heilige Geest; want die is niet een Geest van willekeur, maar de Geest van God en kan daarom evenmin de eenheid en het bij elkaar behoren van Vader en Zoon ooit verloochenen, als de Zoon Zijn eenheid met de Vader. Zijn gebondenheid is echter tegelijk vrijheid, omdat de werkzaamheid van de Heilige Geest niet aan een Hem vreemde wet is verbonden, maar alleen aan die, die met Zijn eigen persoon verbonden is en Hij alleen naar Zijn degene natuur handelt, als Hij werkzaam is in volle overeenstemming met de Vader en de Zoon.

Is de Heilige Geest als waarachtig God met de Vader en de Zoon van het begin de Bezitter van alle waarheid en de eeuwig vertrouwde van de goddelijke raadsbesluiten, zo kan Hij ook het toekomstige verkondigen. Reeds in de rede van de apostelen en de Handelingen en hier en daar in de apostolische brieven betoont Hij Zich werkzaam als de Geest van de profetie, maar in de Openbaring, die Johannes ontving, toen Hij in de Geest was, moet Hij Zijn ambt om de gehele toekomst van het rijk van Christus tot aan het einde te verkondigen, volkomen volbrengen. De uitspraak in John 14:26 beschreef de manier, waarop onze evangeliën onder de goddelijke invloed tot stand zijn gekomen; ons vers doet dit ten aanzien van de brieven en de Openbaring. Hier zien wij hoe wij ons de ingeving van de Schrift moeten voorstellen.

Is het zo, dat de Heilige Geest eerst de discipelen in alle waarheid heeft geleid, terwijl zij in die tijd, dat Jezus bij hen was, nog niet alles konden dagen wat Hij hen te zeggen had, dan moest men eindelijk ophouden om bij de berekeningen, bij de uitlegging van de Openbaring van Johannes, over de tijd, waarin de laatste dingen zullen plaatsen, daarom te willen verwerpen, omdat Jezus in Mark 13:32 zegt: "Van die dag en dat uur weet niemand, ook niet de Zoon" en in Acts 1:7 zegt: "Het komt u niet toe te weten de tijden en gelegenheden, die de Vader in Zijn eigen hand gesteld heeft. " De tijdsopgaven, die in dat boek worden gevonden, terwijl zij in de evangeliën en brieven geheel ontbreken, behoren duidelijk ook tot de voortgang in de openbaring van hetgeen toekomstig is en niemand heeft recht ze voor overbodig of v r mystisch en fantastisch te verklaren, integendeel zullen wij in de leer over de laatste dagen en de kerk zolang nog tot geen volkomen juist begrip van het goddelijk raadsbesluit komen als wij nog niet tot een juiste kennis van die opgave zijn gekomen. Het jaar 1882 (= 622 + 1260) zal het uitwijzen.

Als de ongelovigen nog voelen konden, dan moesten zij voelen, dat alleen deze belofte is, haar vervulling het volledigste bewijs is voor de volstrekte waarheid van het Evangelie. Hoe kan het ooit enig mens in de gedachte komen, om na te zijn heengegaan van de aarde, de Geest van God zelfs aan te wijzen, als de voortzetter van zijn arbeid? De beschikking die de Heer hier maakt is een volstrekt Goddelijke beschikking. God alleen beschikt over eeuwen, om ze te doen uitvloeien in de eeuwigheid.