Acts 13 - Dächsel Bijbelverklaring - Bible Commentaries

Inleiding

Bijbelverkaring van Dchsel, HANDELINGEN 13

Acts 13:1

PAULUS' EERSTE REIS TOT DE HEIDENEN EN ZIJN ARBEID ONDER HEN

C. Tweede hoofddeel (Acts 13:1-28): groei van de kerk onder de heidenen van het begin van de apostolische werkzaamheid van Paulus tot aan zijn aankomst te Rome als een gevangene van Jezus Christus (van 46-61 n. Chr.)

I. De eerste afdeling, die van Acts 13:1-Acts 18:23 loopt, omvat de eerste en tweede zendingsreis van de apostel met het daartussen vallende concilie te Jeruzalem. Antiochië is het punt van uitgang en de plaats waarheen men wederkeert. Korinthe is het hoofdpunt waar de groei van de kerk het meest gezien wordt en waar Paulus anderhalf jaar verblijft.

I. Acts 13:1, 14. Eerste zendingsreis van de apostel Paulus.

A. Acts 13:1-Acts 13:12 Door Gods Geest geïnspireerd vat de gemeente te Antiochië, die in bloeiende toestand verkeert, het zendingswerk, dat tot hiertoe slechts hij gelegenheid en door afzonderlijke personen geschied was, als een zaak van de gemeente op. Door deze Geest worden ook de mannen aangewezen, die zij tot dat werk moet afzonderen en zo zendt zij op plechtige wijze Paulus en Barnabas af, bij wie zich Johannes Markus aansluit. Over Seleucië aan de zee gaat de reis eerst naar het eiland Cyprus en hier wordt het evangelie deels te Salamis. deels op Paphos gepredikt. Op de laatste plaats heeft Paulus aan het hof van de landvoogd Sergius Paulus een moeilijkheid met een Joodse tovenaar. Hij overwint deze en wint de landvoogd. Nu treedt hij verder onder de naam van "Paulus" als een uitverkoren werktuig van de Heere op de voorgrond van het werk van de bekering onder de heidenen.

return to 'Top of Page'

Inleiding

Bijbelverkaring van Dchsel, HANDELINGEN 13

Acts 13:1

PAULUS' EERSTE REIS TOT DE HEIDENEN EN ZIJN ARBEID ONDER HEN

C. Tweede hoofddeel (Acts 13:1-28): groei van de kerk onder de heidenen van het begin van de apostolische werkzaamheid van Paulus tot aan zijn aankomst te Rome als een gevangene van Jezus Christus (van 46-61 n. Chr.)

I. De eerste afdeling, die van Acts 13:1-Acts 18:23 loopt, omvat de eerste en tweede zendingsreis van de apostel met het daartussen vallende concilie te Jeruzalem. Antiochië is het punt van uitgang en de plaats waarheen men wederkeert. Korinthe is het hoofdpunt waar de groei van de kerk het meest gezien wordt en waar Paulus anderhalf jaar verblijft.

I. Acts 13:1, 14. Eerste zendingsreis van de apostel Paulus.

A. Acts 13:1-Acts 13:12 Door Gods Geest geïnspireerd vat de gemeente te Antiochië, die in bloeiende toestand verkeert, het zendingswerk, dat tot hiertoe slechts hij gelegenheid en door afzonderlijke personen geschied was, als een zaak van de gemeente op. Door deze Geest worden ook de mannen aangewezen, die zij tot dat werk moet afzonderen en zo zendt zij op plechtige wijze Paulus en Barnabas af, bij wie zich Johannes Markus aansluit. Over Seleucië aan de zee gaat de reis eerst naar het eiland Cyprus en hier wordt het evangelie deels te Salamis. deels op Paphos gepredikt. Op de laatste plaats heeft Paulus aan het hof van de landvoogd Sergius Paulus een moeilijkheid met een Joodse tovenaar. Hij overwint deze en wint de landvoogd. Nu treedt hij verder onder de naam van "Paulus" als een uitverkoren werktuig van de Heere op de voorgrond van het werk van de bekering onder de heidenen.

return to 'Top of Page'

Vers 1

1. En er waren te Antiochië in de gemeente, die daar sedert Acts 11:19vv. was enige profeten en leraars, die haar leidden, zoals de gemeente te Jeruzalem door apostelen en oudsten werd geleid (Acts 15:2; 1 Corinthians 12:28 Ephesians 4:11), namelijk Barnabas, die volgens Acts 11:22vv. daarheen was gekomen en na de gemeenschappelijk met Paulus (Acts 12:25) volbrachte collectereis (Acts 11:30)daarheen was teruggekeerd en Simeon, genaamd Niger (= zwarte of neger) en Lucius (= licht) van Cyrene, waarschijnlijk dezelfde, die in Romans 16:21 Deze drie waren de profeten (Acts 11:27). En verder waren de beide leraars Manahen (= vertrooster) of Manahem (2 Kings 15:14), die met Herodes Antipas, de viervorst (Matthew 14:1vv.)opgevoed was (het Griekse woord kan ook betekenen "Herodes melkbroeder, " zodat zijn moeder de min van Herodes zal zijn geweest en hij dus een man was, die reeds oud begon te worden), en Saulus, die sedert Acts 11:25vv. te Antiochië aanwezig en werkzaam was.

De gemeente te Antiochië onderscheidt zich van die te Jeruzalem, zowel in natuurlijke gesteldheid als in de wijze van haar ontstaan en in haar richting, evenals in de vorm van haar bestuur. Te Jeruzalem vormden de apostelen en armenverzorgers, die vervolgens voor een tijd verdwijnen en later weer in de presbyters optreden, het leidende middelpunt van de gemeente. Te Antiochië zijn het voornamelijk profeten en leraars.

De gave van de profetie bestond daarin, dat zij die ze bezaten, in een soort van extatische toestand, onmiddellijke openbaringen van de Heilige Geest uitspraken en Lukas noemt ze hier in het bijzonder, omdat dadelijk daarop van een uitspraak van de Heilige Geest zou worden gesproken. Naast de profetische gave noemt hij echter ook de gave van leren, die zich naast de eerste meer openbaarde in een stille, verstandelijke ontwikkeling van de leer. Door op deze profeten en leraars te wijzen, die de gemeente te Antiochië bezat, moet ons worden getoond dat deze niet bij de andere joods-christelijke gemeente achterstond, maar er volle aanspraak op mocht maken als een bloeiende, door de Heere zelf rijk gezegende christelijke gemeente erkend te worden.

De vijf genoemden moeten niet slechts als een gedeelte, maar als het gehele collegie van de profeten en leraars te Antiochië worden beschouwd, overeenkomstig de gedachte van de verkiezing, die de Geest heeft. Wie van deze nu het predikaat "profeet" of "leraar" toekomt, is wel niet uitdrukkelijk gezegd, alhoewel, zoals uit de aard van de zaak en volgens Acts 4:36 waarschijnlijk is, eerst de profeten en vervolgens de leraars genoemd zijn. Dan moeten de drie eerstgenoemde als profeten en de beide anderen als leraars beschouwd worden; deze scheiding wordt aangeduid door de grondtekst (te, kai, kai-te, kai).

Omtrent Manahem in zijn betrekking tot de viervorst Herodes ziet men dat dikwijls twee met elkaar worden opgevoed, zelfs aan n borst zuigen, terwijl de n wordt aangenomen, de ander wordt verlaten. (Luke 17:34).

Herodes moest de vrouw van Zijn hofmaarschalk loslaten om de Heiland te volgen (Luke 8:3); en nu moet de wereldse wijsheid, waarin Manahem met hem was opgevoed, dienstbaar worden aan het ambt van een christelijke leraar van de heidenen. Wonderbaar zijn de wegen van de Heere: wie er op let, heeft er grote vreugde in.

Paulus staat nog zeer bescheiden als de laatste op de achtergrond; maar de laatsten zullen de eersten worden; nu werd openbaar wat de Heere van deze broeder wilde maken.

return to 'Top of Page'

Vers 1

1. En er waren te Antiochië in de gemeente, die daar sedert Acts 11:19vv. was enige profeten en leraars, die haar leidden, zoals de gemeente te Jeruzalem door apostelen en oudsten werd geleid (Acts 15:2; 1 Corinthians 12:28 Ephesians 4:11), namelijk Barnabas, die volgens Acts 11:22vv. daarheen was gekomen en na de gemeenschappelijk met Paulus (Acts 12:25) volbrachte collectereis (Acts 11:30)daarheen was teruggekeerd en Simeon, genaamd Niger (= zwarte of neger) en Lucius (= licht) van Cyrene, waarschijnlijk dezelfde, die in Romans 16:21 Deze drie waren de profeten (Acts 11:27). En verder waren de beide leraars Manahen (= vertrooster) of Manahem (2 Kings 15:14), die met Herodes Antipas, de viervorst (Matthew 14:1vv.)opgevoed was (het Griekse woord kan ook betekenen "Herodes melkbroeder, " zodat zijn moeder de min van Herodes zal zijn geweest en hij dus een man was, die reeds oud begon te worden), en Saulus, die sedert Acts 11:25vv. te Antiochië aanwezig en werkzaam was.

De gemeente te Antiochië onderscheidt zich van die te Jeruzalem, zowel in natuurlijke gesteldheid als in de wijze van haar ontstaan en in haar richting, evenals in de vorm van haar bestuur. Te Jeruzalem vormden de apostelen en armenverzorgers, die vervolgens voor een tijd verdwijnen en later weer in de presbyters optreden, het leidende middelpunt van de gemeente. Te Antiochië zijn het voornamelijk profeten en leraars.

De gave van de profetie bestond daarin, dat zij die ze bezaten, in een soort van extatische toestand, onmiddellijke openbaringen van de Heilige Geest uitspraken en Lukas noemt ze hier in het bijzonder, omdat dadelijk daarop van een uitspraak van de Heilige Geest zou worden gesproken. Naast de profetische gave noemt hij echter ook de gave van leren, die zich naast de eerste meer openbaarde in een stille, verstandelijke ontwikkeling van de leer. Door op deze profeten en leraars te wijzen, die de gemeente te Antiochië bezat, moet ons worden getoond dat deze niet bij de andere joods-christelijke gemeente achterstond, maar er volle aanspraak op mocht maken als een bloeiende, door de Heere zelf rijk gezegende christelijke gemeente erkend te worden.

De vijf genoemden moeten niet slechts als een gedeelte, maar als het gehele collegie van de profeten en leraars te Antiochië worden beschouwd, overeenkomstig de gedachte van de verkiezing, die de Geest heeft. Wie van deze nu het predikaat "profeet" of "leraar" toekomt, is wel niet uitdrukkelijk gezegd, alhoewel, zoals uit de aard van de zaak en volgens Acts 4:36 waarschijnlijk is, eerst de profeten en vervolgens de leraars genoemd zijn. Dan moeten de drie eerstgenoemde als profeten en de beide anderen als leraars beschouwd worden; deze scheiding wordt aangeduid door de grondtekst (te, kai, kai-te, kai).

Omtrent Manahem in zijn betrekking tot de viervorst Herodes ziet men dat dikwijls twee met elkaar worden opgevoed, zelfs aan n borst zuigen, terwijl de n wordt aangenomen, de ander wordt verlaten. (Luke 17:34).

Herodes moest de vrouw van Zijn hofmaarschalk loslaten om de Heiland te volgen (Luke 8:3); en nu moet de wereldse wijsheid, waarin Manahem met hem was opgevoed, dienstbaar worden aan het ambt van een christelijke leraar van de heidenen. Wonderbaar zijn de wegen van de Heere: wie er op let, heeft er grote vreugde in.

Paulus staat nog zeer bescheiden als de laatste op de achtergrond; maar de laatsten zullen de eersten worden; nu werd openbaar wat de Heere van deze broeder wilde maken.

return to 'Top of Page'

Vers 2

2. En toen zij, de discipelen te Antiochië, of de gemeente in haar geheel, de Heere dienden door bijzondere godsdienstige bijeenkomsten te houden en vervolgens ook enige tijd vastten (het eerste deden zij om onder gebed en overdenking van het goddelijk woord de Heere de vraag voor te leggen of Hij niet iets nieuws door hen wilde laten geschieden tot uitbreiding van Zijn rijk, het tweede deden zij om door kastijding van het lichaam zich voor te bereiden op het ontvangen van het goddelijk antwoord (Acts 10:30), zei de Heilige Geest wat zij doen moesten. Reeds was vanaf het begin die begeerte innerlijk in hun hart van boven gewerkt en nu gaf de Heere door de mond van n van de drie profeten (Acts 13:1) hun het antwoord, dat zij hadden begeerd: a) Zondert voor Mij af Barnabas de profeet en Saulus de leraar, tot het werk waartoe Ik hen b) geroepen heb, namelijk om de naam van Christus te verkondigen onder de heidenen (Acts 9:15; Acts 22:21).

a) Romans 1:1 Galatians 1:15; Galatians 2:8 2 Timothy 1:11 b) Matthew 9:38 Romans 10:15 Hebrews 5:4

Vele uitleggers willen het woord "zij" aan het begin van dit vers laten slaan op de profeten en leraars in het voorgaande vers genoemd. Zeker slaat het grammatisch daarop in de eerste plaats en het schijnt geëist te worden door het "zondert Mij af" dat toch eveneens op die vijf slaat. Maar juist omdat de laatsten de kring uitmaken waaruit de afzondering moet plaatshebben, kunnen zij moeilijk tegelijk degenen zijn, tot wie het bevel van afzondering komt, maar het is zonder twijfel de gemeente die de afzondering moet doen plaatshebben, zodat het dientengevolge ook de gemeente is waarop het "zij" doelt en inderdaad komt later in Acts 14:27 de gemeente voor als het lichaam, waaraan de teruggekeerde boden hun reisverhaal geven. De gehele hoogstbelangrijke zending zou volgens die eerste opvatting slechts verricht worden in de schoot van vijf personen, van wie nog daarenboven twee de zendelingen waren die de Heilige Geest daartoe had bestemd en de gemeente als zodanig zou er geheel geen deel aan hebben, niet eens door oudsten zijn vertegenwoordigd - iets, dat noch met de gemeenschap van de Geest in de apostolische gemeente overeenstemt, noch met de overeenkomstige concrete gevallen van de apostelkeuze in Acts 1:1 en de keus van de armenverzorgers in Acts 6:1

Hoewel zich tot hiertoe het christendom reeds van Jeruzalem door Palestina en over zijn grenzen verbreid had, was een formeel zendingswerk van de kerk toch nog vreemd gebleven. Toevallige gebeurtenissen hadden tot die tijd de verbreiding van het evangelie teweeggebracht, namelijk de vervolgingen van de gelovigen te Jeruzalem (Acts 8:4v. ; 11:19vv. Vanuit Antiochië werden het eerst leraars uitgezonden, met het bepaalde doel om het christendom te verbreiden en kerken te stichten met bepaalde instituties (Acts 14:23). Deze uitgezonden leraars bleven bovendien in verband met de kerk, die hen had gezonden. Zij zonden daarheen bericht van de uitkomst, keerden, na de reis volbracht te hebben, daarheen terug en ontvingen zeker van haar ook hulp van verschillende aard. Men handelde dus te Antiochië volgens de grondstelling (Romans 10:15): "hoe zullen zij prediken, indien zij niet worden gezonden? " Dit gezonden worden moet niet toegeschreven worden aan een subjectief goedvinden, dat ontstaan was door een opwekking van de Geest, maar wijst op een geregelde kerkelijke instelling. Terwijl dan ook hier de gemeente de boden verkoos en uitzond, kregen deze een objectief standpunt en de nieuwe gemeenten een verband met de kerk in het algemeen.

return to 'Top of Page'

Vers 2

2. En toen zij, de discipelen te Antiochië, of de gemeente in haar geheel, de Heere dienden door bijzondere godsdienstige bijeenkomsten te houden en vervolgens ook enige tijd vastten (het eerste deden zij om onder gebed en overdenking van het goddelijk woord de Heere de vraag voor te leggen of Hij niet iets nieuws door hen wilde laten geschieden tot uitbreiding van Zijn rijk, het tweede deden zij om door kastijding van het lichaam zich voor te bereiden op het ontvangen van het goddelijk antwoord (Acts 10:30), zei de Heilige Geest wat zij doen moesten. Reeds was vanaf het begin die begeerte innerlijk in hun hart van boven gewerkt en nu gaf de Heere door de mond van n van de drie profeten (Acts 13:1) hun het antwoord, dat zij hadden begeerd: a) Zondert voor Mij af Barnabas de profeet en Saulus de leraar, tot het werk waartoe Ik hen b) geroepen heb, namelijk om de naam van Christus te verkondigen onder de heidenen (Acts 9:15; Acts 22:21).

a) Romans 1:1 Galatians 1:15; Galatians 2:8 2 Timothy 1:11 b) Matthew 9:38 Romans 10:15 Hebrews 5:4

Vele uitleggers willen het woord "zij" aan het begin van dit vers laten slaan op de profeten en leraars in het voorgaande vers genoemd. Zeker slaat het grammatisch daarop in de eerste plaats en het schijnt geëist te worden door het "zondert Mij af" dat toch eveneens op die vijf slaat. Maar juist omdat de laatsten de kring uitmaken waaruit de afzondering moet plaatshebben, kunnen zij moeilijk tegelijk degenen zijn, tot wie het bevel van afzondering komt, maar het is zonder twijfel de gemeente die de afzondering moet doen plaatshebben, zodat het dientengevolge ook de gemeente is waarop het "zij" doelt en inderdaad komt later in Acts 14:27 de gemeente voor als het lichaam, waaraan de teruggekeerde boden hun reisverhaal geven. De gehele hoogstbelangrijke zending zou volgens die eerste opvatting slechts verricht worden in de schoot van vijf personen, van wie nog daarenboven twee de zendelingen waren die de Heilige Geest daartoe had bestemd en de gemeente als zodanig zou er geheel geen deel aan hebben, niet eens door oudsten zijn vertegenwoordigd - iets, dat noch met de gemeenschap van de Geest in de apostolische gemeente overeenstemt, noch met de overeenkomstige concrete gevallen van de apostelkeuze in Acts 1:1 en de keus van de armenverzorgers in Acts 6:1

Hoewel zich tot hiertoe het christendom reeds van Jeruzalem door Palestina en over zijn grenzen verbreid had, was een formeel zendingswerk van de kerk toch nog vreemd gebleven. Toevallige gebeurtenissen hadden tot die tijd de verbreiding van het evangelie teweeggebracht, namelijk de vervolgingen van de gelovigen te Jeruzalem (Acts 8:4v. ; 11:19vv. Vanuit Antiochië werden het eerst leraars uitgezonden, met het bepaalde doel om het christendom te verbreiden en kerken te stichten met bepaalde instituties (Acts 14:23). Deze uitgezonden leraars bleven bovendien in verband met de kerk, die hen had gezonden. Zij zonden daarheen bericht van de uitkomst, keerden, na de reis volbracht te hebben, daarheen terug en ontvingen zeker van haar ook hulp van verschillende aard. Men handelde dus te Antiochië volgens de grondstelling (Romans 10:15): "hoe zullen zij prediken, indien zij niet worden gezonden? " Dit gezonden worden moet niet toegeschreven worden aan een subjectief goedvinden, dat ontstaan was door een opwekking van de Geest, maar wijst op een geregelde kerkelijke instelling. Terwijl dan ook hier de gemeente de boden verkoos en uitzond, kregen deze een objectief standpunt en de nieuwe gemeenten een verband met de kerk in het algemeen.

return to 'Top of Page'

Vers 3

3. a) Toen riepen zij opnieuw tot volbrenging van de opdracht een bepaalde godsdienstige samenkomst bijeen en vastten zij weer, als gezegende voorbereiding op die plechtigheid en baden zij op die dag zelf, legden hun door Simon, Lucius en Manahen (Acts 13:1) de handen op (Acts 6:6) en lieten hen gaan, doorverder gebed hun personen en hun werk aan de genade van de Heere aanbevelende (Acts 14:26v.).

a) Acts 8:15; Acts 19:6

Bij vasten en bidden is God met de openbaring van zijn wil duidelijker te benaderen, dan als men heden dikwijls gastmalen houdt, om verbintenissen te maken, waardoor men uitbreiding van de kerk wil teweegbrengen.

Ook tot afscheid had geen maaltijd maar een vasten plaats; heden is men veelal gewoon, zelfs wat het Koninkrijk van God aangaat, vooraf vreugdefeesten te vieren: daarom komt niet zelden het treuren achteraan.

Terwijl de drie profeten en leraars die achterbleven, de handen legden op de beiden die heengingen, deed de gehele biddende gemeente dit mede; zij liet hen gaan, maar in de geest ging zij mee.

Het was een kostbaar offer dat de gemeente bracht, toen zij deze beide kostelijke herders overgaf, maar zij bracht het de Heere. Het was een moeilijke weg die het edele paar getuigen opging, in de onbekende, onmetelijke, vijandige heidenwereld, maar "God wil het" dat was hun staf te land en hun anker ter zee, hun toerusting tot afscheid en hun voedsel onderweg. Boven zich de zegen van God, in zich de drang van de Geest, v r zich de ellende van de heidenwereld, achter zich de voorbede van de christenen, zo gingen zij getroost heen en de engel van God met hen. Waarin ligt de kracht van de zending? 1) in de roeping van God, die zij opvolgt; 2) in de trouw van de arbeiders, die zij zendt; 3) in de gebeden van de gemeente, waarop zij steunt. Hoe moet de kerk beginnen wat zij onderneemt, opdat zij gezegend wordt? 1) niet in wereldse berekening, maar uit een roeping van de Geest; 2) niet met een haastig triomfroepen, maar met ootmoedig gebed; 3) niet in vertrouwen op de naam van een mens, maar in de naam van de levende God.

Met deze uitzending begint feitelijk het apostelambt van Paulus, pas hier wordt hij uitgezonden; hij heeft zich niet zelf aangeboden en ertoe besloten, maar hij wordt ertoe geroepen, gekozen en gezonden en wel door goddelijk gezag. De twaalven heeft Jezus zelf gedurende Zijn aardse leven gekozen en hun voorlopig de opdracht gegeven, maar na Zijn opstanding volmacht gegeven en uitgezonden. Alleen moesten zij eerst afwachten dat zij met de Heilige Geest werden vervuld voordat zij tot de daad overgingen. Paulus is eveneens door Jezus Christus geroepen, maar in de toestand van de verheerlijking, na de hemelvaart. De Heere zelf heeft hem geopenbaard dat Hij hem zou zenden onder de heidenen en tot Israël, maar pas na een geruime tijd van groei en trouwe beoefening van bescheiden werkzaamheid en stille afzondering wordt hij gezonden en zijn grote loopbaan als apostel is geopend. Het is de Heilige Geest die hem naast Barnabas tot het werk roept, maar Hij doet dat door menselijke organen. Het was de een of de ander van de christelijke profeten te Antiochië, in wiens ziel de Geest van de Vader en van de Zoon en door wiens mond Hij het uitspreekt dat Barnabas en Paulus moeten worden afgezonderd. Het is de gemeente, waartoe dit bevel komt en die in gehoorzaamheid van het geloof die beiden met vasten en bidden en oplegging van de handen tot hun werk weidt en onmiddellijk wegzendt. Het werk van Christus gaat langzamerhand op de geordende weg van gemeentelijke en kerkelijke ontwikkeling over en dit in die tijd bij de persoon van Saulus. Evenals deze onmiddellijk door de Verlosser wakker wordt geschud en opgewekt, maar zijn bekering door een discipel, een eenvoudig lid van de gemeente te Damascus, is voltooid, zo heeft hij ook zijn roeping tot apostel van de heidenen oorspronkelijk van de Heere zelf ontvangen, maar zij werd voltooid en in het leven gebracht door de gemeente te Antiochië.

Intussen mag er ook niet aan worden voorbijgegaan welke betekenis deze tekst voor Barnabas heeft, die in Acts 14:4, Acts 14:14 niet alleen omwille van Paulus eveneens apostel heet, zoals vele uitleggers aannemen, maar in 1 Corinthians 9:5, 1 Corinthians 9:6 door Paulus zelf met hem als apostel tegenover de andere apostelen wordt voorgesteld, en zoals ook in Galatians 2:9v. Paulus en Barnabas het samen zijn, aan wie de apostelen Jakobus, Cfas en Johannes de hand geven in erkentenis van hun roeping als van predikers onder de heidenen, terwijl zij voor zich dezelfde roeping onder de Joden voorbehouden. Zo blijkt als de oorspronkelijke raad van God dat Barnabas niet slechts een helper van Paulus moest zijn, maar op dezelfde wijze een apostel voor de heidenen. Hij had toch in Acts 11:22vv. niet alleen volgens opdracht van de gemeente te Jeruzalem de kerk, die te Antiochië uit de heidenen was ontstaan, gelegaliseerd en waarschijnlijk tevens georganiseerd, maar hij heeft ook Saulus uit Tarsen uitdrukkelijk ingeleid tot en in dit arbeidsveld. Hij treedt nu vanaf Acts 13:9 van ons hoofdstuk achter Paulus in de tweede linie, nadat hij tot hiertoe op de voorgrond heeft gestaan. Zonder twijfel, zo moeten wij hier zeggen, heeft ook hij de Heere Jezus bij Zijn leven gekend en Zijn woord gehoord en is ook hij geweest onder degenen die na Zijn opstanding naar Galilea gingen en Hem daar zagen op de berg (1 Corinthians 15:6 Matthew 28:16vv.). Hij zou dus ook mede hebben kunnen zijn onder degenen die in Acts 1:15vv. voor het loten tot een twaalfde apostel in de plaats van Judas door de 120 discipelen werden afgezonderd, wanneer zijn verkeer met de Heere gedurende diens aardse leven meer uitgebreid en omvattend was geweest dan het in werkelijkheid was Ac 1:25. Maar de apostelen gaven in Acts 4:36 hem voor zijn eigenlijke naam Jozes de symbolische naam "Barnabas" en wezen hem in Acts 11:22vv. zonder het zelf te weten, nog meer bepaald als apostel voor de heidenen aan en hier, in onze tekst, treedt nu de Heere zelf door Zijn Geest onmiddellijk tussenbeide en maakt de aanstelling tot een roeping. Tot Acts 15:35 blijft hij trouw in zijn ambt; maar reeds in Acts 13:36vv. begint hij daarmee te breken, daar hij zich van Paulus afscheidt en hij voltooit deze breuk in Galatians 2:11vv. Ac 18:23, waar hij zich met de Judaïsten uit Jeruzalem verbindt, zodat het apostolaat voor de heidenwereld voortaan nog slechts n drager had in Paulus (Romans 11:13).

return to 'Top of Page'

Vers 3

3. a) Toen riepen zij opnieuw tot volbrenging van de opdracht een bepaalde godsdienstige samenkomst bijeen en vastten zij weer, als gezegende voorbereiding op die plechtigheid en baden zij op die dag zelf, legden hun door Simon, Lucius en Manahen (Acts 13:1) de handen op (Acts 6:6) en lieten hen gaan, doorverder gebed hun personen en hun werk aan de genade van de Heere aanbevelende (Acts 14:26v.).

a) Acts 8:15; Acts 19:6

Bij vasten en bidden is God met de openbaring van zijn wil duidelijker te benaderen, dan als men heden dikwijls gastmalen houdt, om verbintenissen te maken, waardoor men uitbreiding van de kerk wil teweegbrengen.

Ook tot afscheid had geen maaltijd maar een vasten plaats; heden is men veelal gewoon, zelfs wat het Koninkrijk van God aangaat, vooraf vreugdefeesten te vieren: daarom komt niet zelden het treuren achteraan.

Terwijl de drie profeten en leraars die achterbleven, de handen legden op de beiden die heengingen, deed de gehele biddende gemeente dit mede; zij liet hen gaan, maar in de geest ging zij mee.

Het was een kostbaar offer dat de gemeente bracht, toen zij deze beide kostelijke herders overgaf, maar zij bracht het de Heere. Het was een moeilijke weg die het edele paar getuigen opging, in de onbekende, onmetelijke, vijandige heidenwereld, maar "God wil het" dat was hun staf te land en hun anker ter zee, hun toerusting tot afscheid en hun voedsel onderweg. Boven zich de zegen van God, in zich de drang van de Geest, v r zich de ellende van de heidenwereld, achter zich de voorbede van de christenen, zo gingen zij getroost heen en de engel van God met hen. Waarin ligt de kracht van de zending? 1) in de roeping van God, die zij opvolgt; 2) in de trouw van de arbeiders, die zij zendt; 3) in de gebeden van de gemeente, waarop zij steunt. Hoe moet de kerk beginnen wat zij onderneemt, opdat zij gezegend wordt? 1) niet in wereldse berekening, maar uit een roeping van de Geest; 2) niet met een haastig triomfroepen, maar met ootmoedig gebed; 3) niet in vertrouwen op de naam van een mens, maar in de naam van de levende God.

Met deze uitzending begint feitelijk het apostelambt van Paulus, pas hier wordt hij uitgezonden; hij heeft zich niet zelf aangeboden en ertoe besloten, maar hij wordt ertoe geroepen, gekozen en gezonden en wel door goddelijk gezag. De twaalven heeft Jezus zelf gedurende Zijn aardse leven gekozen en hun voorlopig de opdracht gegeven, maar na Zijn opstanding volmacht gegeven en uitgezonden. Alleen moesten zij eerst afwachten dat zij met de Heilige Geest werden vervuld voordat zij tot de daad overgingen. Paulus is eveneens door Jezus Christus geroepen, maar in de toestand van de verheerlijking, na de hemelvaart. De Heere zelf heeft hem geopenbaard dat Hij hem zou zenden onder de heidenen en tot Israël, maar pas na een geruime tijd van groei en trouwe beoefening van bescheiden werkzaamheid en stille afzondering wordt hij gezonden en zijn grote loopbaan als apostel is geopend. Het is de Heilige Geest die hem naast Barnabas tot het werk roept, maar Hij doet dat door menselijke organen. Het was de een of de ander van de christelijke profeten te Antiochië, in wiens ziel de Geest van de Vader en van de Zoon en door wiens mond Hij het uitspreekt dat Barnabas en Paulus moeten worden afgezonderd. Het is de gemeente, waartoe dit bevel komt en die in gehoorzaamheid van het geloof die beiden met vasten en bidden en oplegging van de handen tot hun werk weidt en onmiddellijk wegzendt. Het werk van Christus gaat langzamerhand op de geordende weg van gemeentelijke en kerkelijke ontwikkeling over en dit in die tijd bij de persoon van Saulus. Evenals deze onmiddellijk door de Verlosser wakker wordt geschud en opgewekt, maar zijn bekering door een discipel, een eenvoudig lid van de gemeente te Damascus, is voltooid, zo heeft hij ook zijn roeping tot apostel van de heidenen oorspronkelijk van de Heere zelf ontvangen, maar zij werd voltooid en in het leven gebracht door de gemeente te Antiochië.

Intussen mag er ook niet aan worden voorbijgegaan welke betekenis deze tekst voor Barnabas heeft, die in Acts 14:4, Acts 14:14 niet alleen omwille van Paulus eveneens apostel heet, zoals vele uitleggers aannemen, maar in 1 Corinthians 9:5, 1 Corinthians 9:6 door Paulus zelf met hem als apostel tegenover de andere apostelen wordt voorgesteld, en zoals ook in Galatians 2:9v. Paulus en Barnabas het samen zijn, aan wie de apostelen Jakobus, Cfas en Johannes de hand geven in erkentenis van hun roeping als van predikers onder de heidenen, terwijl zij voor zich dezelfde roeping onder de Joden voorbehouden. Zo blijkt als de oorspronkelijke raad van God dat Barnabas niet slechts een helper van Paulus moest zijn, maar op dezelfde wijze een apostel voor de heidenen. Hij had toch in Acts 11:22vv. niet alleen volgens opdracht van de gemeente te Jeruzalem de kerk, die te Antiochië uit de heidenen was ontstaan, gelegaliseerd en waarschijnlijk tevens georganiseerd, maar hij heeft ook Saulus uit Tarsen uitdrukkelijk ingeleid tot en in dit arbeidsveld. Hij treedt nu vanaf Acts 13:9 van ons hoofdstuk achter Paulus in de tweede linie, nadat hij tot hiertoe op de voorgrond heeft gestaan. Zonder twijfel, zo moeten wij hier zeggen, heeft ook hij de Heere Jezus bij Zijn leven gekend en Zijn woord gehoord en is ook hij geweest onder degenen die na Zijn opstanding naar Galilea gingen en Hem daar zagen op de berg (1 Corinthians 15:6 Matthew 28:16vv.). Hij zou dus ook mede hebben kunnen zijn onder degenen die in Acts 1:15vv. voor het loten tot een twaalfde apostel in de plaats van Judas door de 120 discipelen werden afgezonderd, wanneer zijn verkeer met de Heere gedurende diens aardse leven meer uitgebreid en omvattend was geweest dan het in werkelijkheid was Ac 1:25. Maar de apostelen gaven in Acts 4:36 hem voor zijn eigenlijke naam Jozes de symbolische naam "Barnabas" en wezen hem in Acts 11:22vv. zonder het zelf te weten, nog meer bepaald als apostel voor de heidenen aan en hier, in onze tekst, treedt nu de Heere zelf door Zijn Geest onmiddellijk tussenbeide en maakt de aanstelling tot een roeping. Tot Acts 15:35 blijft hij trouw in zijn ambt; maar reeds in Acts 13:36vv. begint hij daarmee te breken, daar hij zich van Paulus afscheidt en hij voltooit deze breuk in Galatians 2:11vv. Ac 18:23, waar hij zich met de Judaïsten uit Jeruzalem verbindt, zodat het apostolaat voor de heidenwereld voortaan nog slechts n drager had in Paulus (Romans 11:13).

return to 'Top of Page'

Vers 4

4. Dezen dan, door de Heilige Geest uitgezonden, (want deze had geheel en al hun uitzending bewerkt, de gemeente had alleen degenen die door de hand van God warenaangeboden, aangenomen), gingen, zo geleid door uiterlijke omstandigheden, terwijl de Geest hen niet terughield, de Orontes af, tot Seleucië, de havenstad aan de Middellandse Zee 2Sa 8:6 en vandaar voeren zij naar Cyprus, het zuidwestelijk gelegen eiland, waar Barnabas vandaan kwam (Acts 4:36).

return to 'Top of Page'

Vers 4

4. Dezen dan, door de Heilige Geest uitgezonden, (want deze had geheel en al hun uitzending bewerkt, de gemeente had alleen degenen die door de hand van God warenaangeboden, aangenomen), gingen, zo geleid door uiterlijke omstandigheden, terwijl de Geest hen niet terughield, de Orontes af, tot Seleucië, de havenstad aan de Middellandse Zee 2Sa 8:6 en vandaar voeren zij naar Cyprus, het zuidwestelijk gelegen eiland, waar Barnabas vandaan kwam (Acts 4:36).

return to 'Top of Page'

Vers 5

5. En te Salamis aangekomen, op de oostzijde van het eiland, waar het schip aanlegde, verkondigden zij volgens de grondstelling in Acts 13:46 uitgesproken, waardoor zij zich bij hun zendingswerk lieten leiden, hetwoord van God in de synagogen van de Joden, waarvan er verscheidene in de stad waren en die hun vanzelf een geschikte gelegenheid boden om te prediken (Acts 9:20). En zij hadden ook Johannes, bijgenaamd Markus (Acts 12:12 en 25) tot een dienaar volgens eigen berekening van Antiochië meegenomen, om hem deels als evangelist en als tolk, - hij was de Latijnse taal machtig - (Acts 13:7vv. Ephesians 4:11), deels als doper (Acts 10:48; 1 Corinthians 1:14) te gebruiken.

Lukas noemt uitdrukkelijk de uitzending van de beide evangelieboden een uitzending van de Heilige Geest zelf. Wat de gemeente daarbij had gedaan, had zij gedaan als een zuiver orgaan van de Goddelijke Geest, dat zich van de wereld afkeerde en zich onverdeeld met haar gebed tot God wendde. Zo was dan de vaste grondslag gelegd tot dat gebouw, dat volgens het raadsbesluit van God moest groeien en groter worden, zolang de tijd van de heidenen (Luke 21:24 Romans 11:25) zou duren. Evenals vroeger de Heere beval dat Zijn discipelen twee aan twee zouden gaan (Mark 6:7 Luke 10:1), zo zond de Heilige Geest hier ook Barnabas en Saulus met elkaar. Nadat zij zelf een goddelijke benoeming hadden vernomen, stond het hun, zoals Bengel zegt, nu vrij, nog een derde aan te nemen in de neef van Barnabas, in Markus! Maar welke weg moesten zij daartoe inslaan? Daaromtrent had de Heilige Geest geen uitdrukkelijke aanwijzing gegeven, de beslissing bleef dus eveneens aan eigen mening overgelaten; want slechts in bijzondere gevallen wijst God de Zijnen door onmiddellijke openbaring aan en laat weten wat zij in dergelijke gevallen moeten doen of laten (Acts 16:6, Acts 16:7). In het gewone leven moeten wij bij omstandigheden te rade gaan, die toch ook onder Gods leiding staan en moeten wij ons door een nauwkeurige overdenking hiervan onder gebed en opzien naar boven (Psalms 25:4; Psalms 27:11) laten leiden. In het geval hier voor ons wees de Orontes, waaraan Antiochië lag (men ging uit van het dichtsbijzijnde), de weg aan naar Cyprus, vanwaar niet alleen Barnabas afkomstig, maar ook de stichting van de gemeente voor een groot deel bewerkt was (Acts 11:20). Dit eiland, dat in het Oude Testament onder de naam Chittim (Numbers 24:24 Isaiah 23:1, Isaiah 23:12) voorkomt, 172 vierkante mijlen groot is, in vele voorgebergten uitloopt en vele havens heeft, ligt in de noordoostelijke hoek van de grote zuidelijke bocht van de Middellandse Zee. Het was zeer vruchtbaar en had een buitengewone rijkdom aan vruchten van het land, vooral worden wijn, koren, olie, granaatappelen, vijgen en honing geroemd; ook werd er veel hout voor het bouwen van schepen uitgevoerd. (Ezekiel 27:6). Het koper heet daar "Cyprisch erts", zelfs werden er verscheidene soorten van edelgesteenten gevonden. De bewoners werden echter gehouden voor lakse, luie, wellustige mensen en zij vierden dan ook vooral feesten ter ere van Venus, de godin van de liefde en Bacchus, de god van de wijn. Vroeger een grote kolonie van de naburige Feniciërs, vervolgens van de Grieken, had het eiland een gemengde bevolking. Een tijdlang was het schatplichtig aan de Assyriërs. In het jaar 538 v. Chr. werd het door de koning Amasis van Egypte 2Ch 35:21 veroverd; vervolgens viel het de Perzische koningen ten deel en na de slag bij Issus (333 v. Chr.) in de handen van Alexander de Grote. Onder de opvolgers van de laatste was het meestal in het bezit van de Egyptische Ptolemeussen, totdat het in het jaar 58 door de Romeinen onder Cato de Jongere veroverd, wel weer voor een tijd aan de betrekkingen van Cleopatra werd geschonken, maar na haar val voor altijd met het Romeinse rijk werd verenigd. Onder Augustus was het waarschijnlijk met het noordelijk daarvan in Klein-Azië gelegen Cilicië samen eerst een keizerlijke provincie, die door een propraetor (Luke 2:2) werd bestuurd; later verkreeg het een proconsul (Acts 13:7 Acts 18:12 Acts 19:38). De stad Salamis, die in het oostelijk gedeelte lag en door Barnabas en Saulus bezocht werd, mag niet worden verward met het eiland van deze naam, dat ten westen van Athene ligt en door de overwinning ter zee van Themistocles over de Perzen (47 v. Chr.) zo beroemd is geworden. Dat nu de beide zendelingen hier, hoewel zij het bewustzijn moesten hebben dat het in Acts 13:2 door de Heilige Geest aangewezen werk de formele zending onder de heidenen was die nu begon, toch eerst in de Joodse Synagogen optreden, was naar de toenmalige omstandigheden de enige juiste manier om te werken. Aan de ene zijde moest ook aan de Joden in de verstrooiing, die toch eigenlijk aan de verharding van de Palestijnse Joden nog geen deel hadden, nog gelegenheid worden gegeven, opdat zo niet allen toch minstens enigen van hen voor het woord van Christus gewonnen werden. Aan de andere zijde kon men alleen op die wijze met het werk tot de heidenen naderen, daar bijna alle waarheidzoekende heidenen van die tijd zich als proselieten van de poort bij de synagogen aansloten en de godsdienstige bijeenkomsten daar bezochten. Dat nu over de uitkomst van deze evangelieverkondiging in de synagoge van Salamis net zo min iets wordt bericht als over de verbreiding van de goddelijke boodschap aan de Joden op Cyprus, die reeds vroeger plaats had (Acts 11:19), heeft als reden dat die verkondiging van het evangelie, hoewel zij in de eerste plaats tot de Joden gericht is en slechts via hen op de heidenen ziet, alleen moet worden beschouwd als een doorgangspunt, maar niet moet worden aangezien voor een schakel in de keten van de geschiedkundige ontwikkeling.

return to 'Top of Page'

Vers 5

5. En te Salamis aangekomen, op de oostzijde van het eiland, waar het schip aanlegde, verkondigden zij volgens de grondstelling in Acts 13:46 uitgesproken, waardoor zij zich bij hun zendingswerk lieten leiden, hetwoord van God in de synagogen van de Joden, waarvan er verscheidene in de stad waren en die hun vanzelf een geschikte gelegenheid boden om te prediken (Acts 9:20). En zij hadden ook Johannes, bijgenaamd Markus (Acts 12:12 en 25) tot een dienaar volgens eigen berekening van Antiochië meegenomen, om hem deels als evangelist en als tolk, - hij was de Latijnse taal machtig - (Acts 13:7vv. Ephesians 4:11), deels als doper (Acts 10:48; 1 Corinthians 1:14) te gebruiken.

Lukas noemt uitdrukkelijk de uitzending van de beide evangelieboden een uitzending van de Heilige Geest zelf. Wat de gemeente daarbij had gedaan, had zij gedaan als een zuiver orgaan van de Goddelijke Geest, dat zich van de wereld afkeerde en zich onverdeeld met haar gebed tot God wendde. Zo was dan de vaste grondslag gelegd tot dat gebouw, dat volgens het raadsbesluit van God moest groeien en groter worden, zolang de tijd van de heidenen (Luke 21:24 Romans 11:25) zou duren. Evenals vroeger de Heere beval dat Zijn discipelen twee aan twee zouden gaan (Mark 6:7 Luke 10:1), zo zond de Heilige Geest hier ook Barnabas en Saulus met elkaar. Nadat zij zelf een goddelijke benoeming hadden vernomen, stond het hun, zoals Bengel zegt, nu vrij, nog een derde aan te nemen in de neef van Barnabas, in Markus! Maar welke weg moesten zij daartoe inslaan? Daaromtrent had de Heilige Geest geen uitdrukkelijke aanwijzing gegeven, de beslissing bleef dus eveneens aan eigen mening overgelaten; want slechts in bijzondere gevallen wijst God de Zijnen door onmiddellijke openbaring aan en laat weten wat zij in dergelijke gevallen moeten doen of laten (Acts 16:6, Acts 16:7). In het gewone leven moeten wij bij omstandigheden te rade gaan, die toch ook onder Gods leiding staan en moeten wij ons door een nauwkeurige overdenking hiervan onder gebed en opzien naar boven (Psalms 25:4; Psalms 27:11) laten leiden. In het geval hier voor ons wees de Orontes, waaraan Antiochië lag (men ging uit van het dichtsbijzijnde), de weg aan naar Cyprus, vanwaar niet alleen Barnabas afkomstig, maar ook de stichting van de gemeente voor een groot deel bewerkt was (Acts 11:20). Dit eiland, dat in het Oude Testament onder de naam Chittim (Numbers 24:24 Isaiah 23:1, Isaiah 23:12) voorkomt, 172 vierkante mijlen groot is, in vele voorgebergten uitloopt en vele havens heeft, ligt in de noordoostelijke hoek van de grote zuidelijke bocht van de Middellandse Zee. Het was zeer vruchtbaar en had een buitengewone rijkdom aan vruchten van het land, vooral worden wijn, koren, olie, granaatappelen, vijgen en honing geroemd; ook werd er veel hout voor het bouwen van schepen uitgevoerd. (Ezekiel 27:6). Het koper heet daar "Cyprisch erts", zelfs werden er verscheidene soorten van edelgesteenten gevonden. De bewoners werden echter gehouden voor lakse, luie, wellustige mensen en zij vierden dan ook vooral feesten ter ere van Venus, de godin van de liefde en Bacchus, de god van de wijn. Vroeger een grote kolonie van de naburige Feniciërs, vervolgens van de Grieken, had het eiland een gemengde bevolking. Een tijdlang was het schatplichtig aan de Assyriërs. In het jaar 538 v. Chr. werd het door de koning Amasis van Egypte 2Ch 35:21 veroverd; vervolgens viel het de Perzische koningen ten deel en na de slag bij Issus (333 v. Chr.) in de handen van Alexander de Grote. Onder de opvolgers van de laatste was het meestal in het bezit van de Egyptische Ptolemeussen, totdat het in het jaar 58 door de Romeinen onder Cato de Jongere veroverd, wel weer voor een tijd aan de betrekkingen van Cleopatra werd geschonken, maar na haar val voor altijd met het Romeinse rijk werd verenigd. Onder Augustus was het waarschijnlijk met het noordelijk daarvan in Klein-Azië gelegen Cilicië samen eerst een keizerlijke provincie, die door een propraetor (Luke 2:2) werd bestuurd; later verkreeg het een proconsul (Acts 13:7 Acts 18:12 Acts 19:38). De stad Salamis, die in het oostelijk gedeelte lag en door Barnabas en Saulus bezocht werd, mag niet worden verward met het eiland van deze naam, dat ten westen van Athene ligt en door de overwinning ter zee van Themistocles over de Perzen (47 v. Chr.) zo beroemd is geworden. Dat nu de beide zendelingen hier, hoewel zij het bewustzijn moesten hebben dat het in Acts 13:2 door de Heilige Geest aangewezen werk de formele zending onder de heidenen was die nu begon, toch eerst in de Joodse Synagogen optreden, was naar de toenmalige omstandigheden de enige juiste manier om te werken. Aan de ene zijde moest ook aan de Joden in de verstrooiing, die toch eigenlijk aan de verharding van de Palestijnse Joden nog geen deel hadden, nog gelegenheid worden gegeven, opdat zo niet allen toch minstens enigen van hen voor het woord van Christus gewonnen werden. Aan de andere zijde kon men alleen op die wijze met het werk tot de heidenen naderen, daar bijna alle waarheidzoekende heidenen van die tijd zich als proselieten van de poort bij de synagogen aansloten en de godsdienstige bijeenkomsten daar bezochten. Dat nu over de uitkomst van deze evangelieverkondiging in de synagoge van Salamis net zo min iets wordt bericht als over de verbreiding van de goddelijke boodschap aan de Joden op Cyprus, die reeds vroeger plaats had (Acts 11:19), heeft als reden dat die verkondiging van het evangelie, hoewel zij in de eerste plaats tot de Joden gericht is en slechts via hen op de heidenen ziet, alleen moet worden beschouwd als een doorgangspunt, maar niet moet worden aangezien voor een schakel in de keten van de geschiedkundige ontwikkeling.

return to 'Top of Page'

Vers 6

6. En toen zij, na Salamis te hebben verlaten, het eiland ongeveer 40 uren ver van het oosten naar het westen doorgegaan waren, zonder in die hele landstreek ergens een werkzaamheid te beginnen, omdat misschien hier juist Petrus werkzaam was geweest "Ac 12:17, kwamen zij in Pafos, de hoofdstad van het gehele eiland. Daar vonden zij een zekere tovenaar, of magiër op de wijze van Simon Magus in Samaria (Acts 8:9vv.), een valse profeet, die onder de invloed van demonische krachten ook wel tekenen en wonderen verrichtte 1 Kings 18:29, een Jood, wiens naam was Bar-Jezus;

return to 'Top of Page'

Vers 6

6. En toen zij, na Salamis te hebben verlaten, het eiland ongeveer 40 uren ver van het oosten naar het westen doorgegaan waren, zonder in die hele landstreek ergens een werkzaamheid te beginnen, omdat misschien hier juist Petrus werkzaam was geweest "Ac 12:17, kwamen zij in Pafos, de hoofdstad van het gehele eiland. Daar vonden zij een zekere tovenaar, of magiër op de wijze van Simon Magus in Samaria (Acts 8:9vv.), een valse profeet, die onder de invloed van demonische krachten ook wel tekenen en wonderen verrichtte 1 Kings 18:29, een Jood, wiens naam was Bar-Jezus;

return to 'Top of Page'

Vers 7

7. Hij hield zich op bij de stadhouder van de gehele provincie, door deze, Sergius Paulus, aan zijn hof gebracht, een verstandige man, een onderzoekende geest, wie het om de kennis van de waarheid te doen was en die gemeend had door die mens dichter te komen bij hetgeen waaraan zijn hart behoefte had. Deze vernam, toen hij begrepen had dat de tovenaar hem niet kon geven wat hij tot bevrediging van zijn verlangen nodig had, dat er mensen waren gekomen die een nieuwe leer brachten, die reeds aan anderen geblekenwas een kracht van God ter zaligheid te zijn. Hij riep dan Barnabas en Paulus tot zich en begeerde zeer het woord van God uit hun mond te horen. 8. a) Maar Elymas, de tovenaar of magiër (want zo wordt zijn ambtsnaam met een Arabisch woord vertaald, hetgeen zoveel betekent als "wijze" of "bezitter" van grote geheimen vgl. het Turkse "Ulema". Het Griekse woord "magiër" betekent hetzelfde, doch hij droeg de Arabische naam liever dan de Griekse, omdat deze hem in de ogen van de mensen nog groter aanzien gaf), verzette zich tegen hen toen zij nu werkelijk de zaligheid in Christus Jezus verkondigden en trachtte zo (Acts 28:22 Romans 10:21) de stadhouder van het geloof af te keren, waartoe dezezich dadelijk bij de eerste prediking van Christus krachtig aangetrokken voelde.

a) Exodus 7:11

Dat de beide boden het hele eiland doortrekken zonder dat van enige plaats iets merkwaardigs wordt gemeld, moet ons een teken zijn dat zij de bedoeling hebben gehad een grote afstand af te leggen. Hoewel wij ze hier vinden in de nabijheid, vastgehouden door de aantrekking van de natuurlijke omstandigheden en geleidelijk voortgaand, blijven zij zich desalniettemin voortdurend bewust van het grote en verre doel en daarom haasten zij zich steeds voort, zodra zij geen belangrijke gevolgen van hun werk zien. Op deze wijze hebben zij spoedig het gehele eiland van het oosten naar het westen doorgetrokken. Maar juist hier aan de westkant bevindt zich Pafos, de hoofdstad van het gehele eiland: de residentie van de Romeinse proconsul, die de macht van de Romeinse wereldheerschappij vertegenwoordigde. Zoals Pafos op Antiochië terugwijst, zo wijst het voorwaarts naar Rome. Het kan ons dus niet verwonderen als juist op deze plaats de prediking van de boden van Christus iets uitricht wat op het gehele overige eiland niet kon worden bereikt, wanneer op deze plaats het eerste gevolg van de zending onder de heidenen openbaar wordt.

Zonder twijfel wil Lukas de Romeinse proconsul Sergius Paulus als tegenstelling naast de koning van de Joden, Herodes Agrippa in Acts 12:1 plaatsen; daarom haast hij zich zozeer over hem te vertellen. Ook de Joodse tovenaar Elymas is een ware tegenhanger van de verstandige man, de waarheidzoekende landvoogd. De laatste wordt gewonnen, verlicht door het licht van het leven. Bar-Jezus daarentegen wordt ten prooi aan de vloek van de verduistering; de verlichting van de heidenen en de verblinding van de Joden (2 Corinthians 3:14vv.) openbaren zich op de eerste zendingsreis van Paulus.

Er waren op Cyprus twee steden met name Pafos, een Oud-Pafos met zijn beroemde Venustempel (Hom. Odyss VIII. 362vv. Virg. Aen. X. 86) en een Nieuw-Pafos. Het laatste is in onze tekst bedoeld. De stad, vroeger ook Ephyra genaamd, lag in de nabijheid van de westkust van het eiland, drie uur noordwestelijk van Oud-Pafos en was een bloeiende handelsstad met verscheidene mooi gebouwde tempels. Onder Augustus werd zij door een aardbeving verwoest, maar weer door hem hersteld. Naar haar had n van de vier districten, waarin het eiland door de Romeinen werd verdeeld, de naam Pafia. Bij de tegenwoordige plaats Oud-Baffa zijn van Nieuw-Pafos nog overblijfselen met opschriften bewaard. (D. VLTER).

Onder de Griekse opschriften op Cyprus bevinden zich er twee, die elk van een proconsul van het eiland melding maken. Het eerste noemt Julius Cordus, onder de keizer Claudius uit het jaar 52, in het tweede wordt diens opvolger Lucius Annius B. (d. i. Bassus) genoemd. Waarschijnlijk was de eerste de opvolger van Sergius Paulus, die Lukas hier een verstandige man noemt. Wat de Schrift verstandig noemt, is geen staatkundige slimheid, niet alleen een verstand in tijdelijke zaken en nog veel minder in het kwade; maar het gaat om een verstand omtrent het goede; het bestaat hoofdzakelijk daarin dat iemand graag zou willen leren en weten hoe hij zalig kan worden en het eeuwige leven verwerven.

Sergius Paulus, door de mythologie (heidense godenleer) onbevredigd en nog minder tot nihilisme (niets geloven) geneigd, had zich wel aangetrokken gevoeld tot de schijnbaar diepe mystiek van de Joodse magiër; dat ook deze hem op den duur niet bevredigde, blijkt uit het feit dat hij de beide vreemden dadelijk liet roepen.

Juist hierin bestaat het ware inzicht en het rechte verstand, dat men niet ophoudt de waarheid te zoeken, voordat men die werkelijk heeft gevonden.

Het waren vooral rondtrekkende Joden die zich toen met toveren bezig hielden. Zij maakten gebruik van de begeerten van hen die door het heidendom onbevredigd waren, door een geheimzinnige verbintenis met God voor te wenden om zich aanzien en winst te verschaffen. Zij zeiden dat hun kunst en wijsheid vooral van koning Salomo afkomstig was en beroemden zich er tevens op het inzicht te bezitten in de geheimen van de oosterse magiërs (zei DACHS "Mt 2:1" no. 2) en vonden nu juist daardoor ook bij de edeler Romeinen gemakkelijk ingang. Bij dezen toch maakte reeds sedert geruime tijd het Jodendom met zijn monotheïsmus tegenover het heidense polytheïsmus de indruk dat het de waarheid was; het oefende door zijn zedenwet zowel als door zijn verstandige godsdienst een sterke aantrekkingskracht uit (vgl. de hoofdman Cornelius in Acts 10:1). Wat nu de hier genoemde Jood aangaat, zo heeft zijn naam Bar-Jezus, d. i. zoon van Jezus, geen betrekking op Jezus van Nazareth, alsof hij zich voor een apostel van Hem zou hebben willen uitgeven, maar het ziet alleen op de naam van de vader Mt 1:21, evenals "Barabbas" in Matthew 27:16 of Bartholomes in Matthew 10:3 en Bartimes in Mark 10:46 Met eerbied en ontzag voor de naam Jezus werd echter het woord vroegtijdig veranderd in een ander dat in klank overeenkwam; men vindt namelijk in de uitgave van de Vulgata van het jaar 1509 de vorm Barjeu; hiernaar heeft Luther zich gericht, toen hij hem Bar-Jezu noemde. Hij vatte de naam op in de betekenis van Bar-Jehovah, daar hij in het onderschrift opmerkt: "dat is in onze taal Zoon van God, want de Hebreeuwse taal noemt God Jehu; dat is de naam Tetragrammaton (met vier letters geschreven), waarvan de Joden veel wonderbaars vertellen. Dus zal deze tovenaar ook dezelfde naam hebben gebruikt als heden de tovenaars het kruis en andere heilige woorden en tekenen gebruiken. " Wij nemen echter de naam liever op als persoonsnaam en blijven dus staan bij de oorspronkelijke vorm Bar-Jezus. In dat geval zou, zoals onze Heiland "Jezus Christus" heet, de daarbij behorende ambtsnaam Elymas zijn, waardoor hij te kennen wil geven dat hij de bezitter is van de Arabische wijsheid, omdat hij het overeenkomstige Arabische woord bezigt. Of hij was werkelijk uit Arabië afkomstig, of hij had zich enige gedeelten van die wijsheid, die toen in groot aanzien was, toegeëigend en pronkte nu met zijn voorgewende wetenschap. De ontmoeting van Barnabas en Saulus met deze tovenaar is voor Lukas zo gewichtig dat hij ze zelfs plaatst v r de ontmoeting met de landvoogd. Men ziet hieruit, schrijft. P. Lange, dat vele Joden zich zelfs toelegden op misleiding van de heidenen, in plaats van dat zij hen bekeerden. Nu treedt uit het valse toverende Jodendom het ware gelovige Israëlitisme in Saulus van Tarsen voor de poorten van de heidenwereld en aan de hoven van hun groten. Elymas herinnerde de beide dienaren van Christus, merkt Besser op, aan de Egyptische tovenaars, die Mozes en Aron voor de farao tegenwerkten (2 Timothy 3:8); maar hier was het blad omgekeerd! Hier was het een Jood, die de heiden van het geloof trachtte af te keren; de heiden verstokte echter niet, zoals de farao, zijn hart tegen Gods woord. 9. Doch Saulus (die ook Paulus genoemd wordt en wel vanaf nu altijd, een Romeinse naam, die wel wat klank, maar niet wat betekenis betreft met de Hebreeuwse naam overeenkomt, daar Paulus "kleine, geringe" en Saulus "geëiste" betekent), sprak, vervuld met de Heilige Geest en dus niet in menselijke ijver, zodat hier van schelden sprake zou kunnenzijn, zoals de driftige natuur dat doet horen. Hij zag Elymas aan met een blik, die tot op de bodem van zijn hart doordrong en waardoor hij zo getroffen werd dat hij onmiddellijk alle tegenspraak moest opgeven (Luke 21:15). Toen sprak hij zijn eerste apostolisch woord, als degene die voor de tijd van het Nieuwe Testamentomtrent Israël dezelfde roeping had ontvangen als Jesaja (Isaiah 6:9vv.) ten tijde van het Oude Verbond (vgl. Acts 28:25vv.). De ogen op hem houdende zei hij:

Veelal houdt men het er nog voor, zoals Hiëronymus heeft gemeend, dat de apostel zich naar de toen door hem bekeerde proconsul Sergius Paulus met de nieuwe naam genoemd heeft, die vanaf dat moment steeds wordt gebruikt, behalve waar van de vroegere tijd sprake is (Acts 22:7, Acts 22:13; Acts 26:14 maar dan had toch eerder de bekeerde naar de bekeerder (want deze was de geestelijke vader) moeten genoemd worden dan omgekeerd.

Men mag niet voorbijzien aan het feit dat de tussenzin "die ook Paulus genaamd wordt" niet onmiddellijk met het ogenblik van de bekering van de proconsul in verband staat, maar veeleer vermeld wordt als een feit dat reeds v r de strijd met Elymas op de voorgrond was getreden.

De naamsverwisseling heeft plaats op hetzelfde moment als de verwisseling van plaats tussen Barnabas en Saulus. Overeenkomstig de plaats van een leider word Barnabas tot hiertoe steeds boven Saulus gesteld, maar vanaf nu treedt hij in de regel op de tweede plaats. De uitzonderingen (Acts 14:12, Acts 14:14; Acts 15:25) hebben hun zeer natuurlijke reden, terwijl in Acts 13:13 Paulus zelfs alleen wordt genoemd en Barnabas, evenals Markus voorkomt als onder hem staande.

De naam "Paulus" staat dus in pragmatisch verband met het veelbetekenend optreden van de apostel als leider van Barnabas, met zijn zelfstandig werken als apostel; en zeker is het niet toevallig en zonder betekenis dat Lukas op het ogenblik waarop hij de nieuwe naam invoert, opmerkt dat Paulus vol geworden is van de Heilige Geest. Op dit kritisch ogenblik had bij hem een innerlijke voortgang en een duidelijke verheffing door de Heilige Geest plaats. Door Hem trad hij zelfstandig werkend op en als boven Barnabas staand, die tot hiertoe de leidsman was geweest en juist hiermee staat de naam, die vanaf nu voortdurend gebruikt wordt, in verband, een naam die alleen de apostel van de heidenen ook persoonlijk (Romans 1:1; 1 Corinthians 1:1 2 Peter 3:15 van zich gebruikt.

Zijn roeping had tot reden de vijandige verwerping van het woord van de zaligheid door Israël, (want voor de werkzaamheid onder de 12 stammen waren de apostelen geroepen en was er geen dertiende nodig), maar ook de vatbaarheid van de heidenen voor hetzelfde woord. Toen zich daarom op dat ogenblik de grote belangstelling van de Romein aan de ene zijde en het zelfzuchtig tegenstreven van de Jood aan de andere zijde openbaarde, moest Saulus daarin de stemming en gesteldheid van de volken op aarde zien, die de aanleiding van zijn roeping was geweest. Deze ervaring is het dus die zeer natuurlijk het tot hiertoe sluimerende en verborgen vonkje van het vuur, dat door de goddelijke roeping in hem is gelegd uitlokt en tot werkzaamheid brengt. Het vervuld zijn met de Geest, dat hem met zijn doop was verleend (Acts 9:17) is tot die tijd verborgen gebleven; hier openbaart het zich voor de eerste keer (niet het vervuld zijn met de Geest dat hem tot een christen maakte, want dit had zich reeds lang geopenbaard, evenals ook dat, wat hem tot het ambt van prediken en leren in de gemeente geschikt maakte (Acts 9:19vv., 28v. ; 11:26; 18:1, maar het vervuld zijn met de Geest, zoals dat een apostel eigen is; zoals de vrucht in het lichaam van de moeder enige tijd nodig heeft, voordat zij in het eigenlijke leven treedt en haar leden uitstrekt, zo is er ook bij Paulus eerst een reeks van ongeveer 10 jaar nodig geweest, voordat de apostel in hem tot rijpheid is geworden, zoals deze dan hier voor het eerst voor de dag treedt). Het is hier vergezeld van de sterke blik op de Joodse verleider en voor de eerste maal vernemen wij een openbaar woord uit zijn mond; het is gericht tot en tegen deze Jood.

Hoe de apostel aan de Romeinse naam Paulus gekomen is, is niet bekend. Het is mogelijk, dat deze hem van kinds aan mee is gegeven, om een teken te zijn dat hij als Romeins burger geboren was (Acts 22:28). In zijn farizese periode had hij zich dan van de Hebreeuwse naam bediend. Pas nu, niet dadelijk na zijn bekering, dreef hem de Geest van God die naam aan te nemen en de naam van de landvoogd kan hem in zoverre de aanleiding hebben gegeven, dat deze naam van de eersteling van zijn apostolische werkzaamheid hem ook reeds het doel van zijn arbeid (Acts 28:11) duidelijk voor ogen stelde. In de beide namen ligt opmerkelijk genoeg een duidelijk heenwijzen op de beide zo scherp afgescheiden perioden in het leven van de apostel. Saulus (= de eiser) geeft de ijveraar te kennen, de eergierige, die naar het hoogste aanzien niet alleen voor mensen, maar ook voor God streeft; de Farizeër, onberispelijk naar de wet, die door zijn blazen en moorden tegen de christenen het hoogste welgevallen van zijn God meende te mogen vragen. Paulus (= de kleine) wijst op de ootmoedige man, de knecht van de Heere, die geen roem zoekt, noch bij de mensen, noch bij God, die zich een ontijdige geboorte, de minste onder de apostelen noemt, niet eens waardig een apostel te heten omdat hij de gemeente van God had vervolgd en als reden voor de barmhartigheid hem betoond alleen kon aanvoeren dat in hem voornamelijk Jezus Christus alle lankmoedigheid betoonde, tot een voorbeeld voor degenen die geloven zouden ten eeuwigen leven.