Bible Commentaries
Jesaja 27

Vers 1

De grote tegenstander gedood

Dit hoofdstuk kan in drie delen worden verdeeld (Js 27:1; 2-11; 12-13), die elk beginnen met “op die dag”, dat is de dag waarop de HEERE komt om de aarde door oordeel te zuiveren van het kwaad. In Js 27:1 bereikt het oordeel van God over de wereld zijn hoogtepunt en hoort naar zijn inhoud tot het oordeel dat in Jesaja 26 aangekondigd is (Js 26:21).

Het kan zijn dat er in Js 27:1 sprake is van drie monsters; het kan ook gaan om een driekoppig monster (vgl. Ps 74:13-14). Twee van de monsters worden “Leviathan” genoemd (Jb 40:20-28; Jb 41:1-25). De eerste wordt “de snelle slang” genoemd. Daarmee wordt Assyrië aangeduid. De Tigris, de rivier in Noord-Irak, is een snelstromende rivier. Ninevé, de hoofdstad van Assyrië, ligt aan de Tigris. De tweede wordt “de kronkelende slang” genoemd. De Eufraat is de kronkelende rivier in Zuid-Irak, waar de hoofdstad Babel ligt. Het derde “monster” is “in de zee”. Daarmee wordt Egypte aangeduid (vgl. Js 51:9). De zee is meestal een beeld van de volken, maar hier mogelijk ook een aanduiding voor de Nijl. Het zijn de wereldmachten die in de geschiedenis en profetieën van Israël een grote rol spelen.

We kunnen in de slang en het monster, ofwel de draak, ook de kwade macht achter de schermen zien, die ene “grote draak …, de oude slang, die genoemd wordt duivel en de satan” (Op 12:9a). God zal definitief met deze macht en zijn demonische metgezellen afrekenen.

Vers 1

De grote tegenstander gedood

Dit hoofdstuk kan in drie delen worden verdeeld (Js 27:1; 2-11; 12-13), die elk beginnen met “op die dag”, dat is de dag waarop de HEERE komt om de aarde door oordeel te zuiveren van het kwaad. In Js 27:1 bereikt het oordeel van God over de wereld zijn hoogtepunt en hoort naar zijn inhoud tot het oordeel dat in Jesaja 26 aangekondigd is (Js 26:21).

Het kan zijn dat er in Js 27:1 sprake is van drie monsters; het kan ook gaan om een driekoppig monster (vgl. Ps 74:13-14). Twee van de monsters worden “Leviathan” genoemd (Jb 40:20-28; Jb 41:1-25). De eerste wordt “de snelle slang” genoemd. Daarmee wordt Assyrië aangeduid. De Tigris, de rivier in Noord-Irak, is een snelstromende rivier. Ninevé, de hoofdstad van Assyrië, ligt aan de Tigris. De tweede wordt “de kronkelende slang” genoemd. De Eufraat is de kronkelende rivier in Zuid-Irak, waar de hoofdstad Babel ligt. Het derde “monster” is “in de zee”. Daarmee wordt Egypte aangeduid (vgl. Js 51:9). De zee is meestal een beeld van de volken, maar hier mogelijk ook een aanduiding voor de Nijl. Het zijn de wereldmachten die in de geschiedenis en profetieën van Israël een grote rol spelen.

We kunnen in de slang en het monster, ofwel de draak, ook de kwade macht achter de schermen zien, die ene “grote draak …, de oude slang, die genoemd wordt duivel en de satan” (Op 12:9a). God zal definitief met deze macht en zijn demonische metgezellen afrekenen.

Verzen 2-5

De HEERE beschermt Zijn wijngaard Israël

Daar de vernietiging van deze monsters – of de monsterachtige uitingen van één monster – door de HEERE absoluut zeker is, klinkt er opnieuw een profetisch lied waarin de vreugde van het verloste Israël tot uiting komt (Js 27:2). Het is de vreugde van de HEERE over Zijn volk. Zij zijn een wijngaard die Hij niet aan anderen toevertrouwt die ontrouw zijn (Mt 21:33-39), maar die Hij Zelf constant behoedt en bevochtigt (Js 27:3). Dit lied is een voortzetting van het lied over de wijngaard in Jesaja 5 (Js 5:1-7). Tegelijkertijd staat deze wijngaard in scherp contrast met die wijngaard.

Zijn grimmigheid is voorbij, want er is niets meer om toornig over te worden (Js 27:4). Zijn volk beantwoordt aan Zijn doel. Als er vijanden zouden opstaan tegen Zijn volk, dan zou Hij als vuur losbranden en die vijanden als de doorn en de distel verteren. God komt voor Zijn wijngaard op. Wie die wijngaard wil aanvallen, krijgt met Hem te maken. De vijanden doen er beter aan vrede met Hem te sluiten (Js 27:5). Vrede met Hem sluiten kan door het geloof in de Heer Jezus (Rm 5:1). Dan zullen zij aan Zijn toorn ontkomen (vgl. Ps 2:12), want zelfs in Zijn toorn denkt Hij aan ontfermen (Hk 3:2).

Verzen 2-5

De HEERE beschermt Zijn wijngaard Israël

Daar de vernietiging van deze monsters – of de monsterachtige uitingen van één monster – door de HEERE absoluut zeker is, klinkt er opnieuw een profetisch lied waarin de vreugde van het verloste Israël tot uiting komt (Js 27:2). Het is de vreugde van de HEERE over Zijn volk. Zij zijn een wijngaard die Hij niet aan anderen toevertrouwt die ontrouw zijn (Mt 21:33-39), maar die Hij Zelf constant behoedt en bevochtigt (Js 27:3). Dit lied is een voortzetting van het lied over de wijngaard in Jesaja 5 (Js 5:1-7). Tegelijkertijd staat deze wijngaard in scherp contrast met die wijngaard.

Zijn grimmigheid is voorbij, want er is niets meer om toornig over te worden (Js 27:4). Zijn volk beantwoordt aan Zijn doel. Als er vijanden zouden opstaan tegen Zijn volk, dan zou Hij als vuur losbranden en die vijanden als de doorn en de distel verteren. God komt voor Zijn wijngaard op. Wie die wijngaard wil aanvallen, krijgt met Hem te maken. De vijanden doen er beter aan vrede met Hem te sluiten (Js 27:5). Vrede met Hem sluiten kan door het geloof in de Heer Jezus (Rm 5:1). Dan zullen zij aan Zijn toorn ontkomen (vgl. Ps 2:12), want zelfs in Zijn toorn denkt Hij aan ontfermen (Hk 3:2).

Verzen 6-9

Israël zal bloeien en groeien

Als de Assyriërs definitief vernietigd zijn, als dus de gramschap voorbij is, zal Israël groeien en bloeien en vruchten voortbrengen die tot zegen zijn voor de hele wereld (Js 27:6). Dit is het begin van het vrederijk. Zo zullen zij in letterlijke zin de “rijkdom van [de] volken” (Rm 11:12) zijn. In geestelijk opzicht is dit Gods bedoeling en verlangen voor de gelovigen in de huidige tijd, totdat de gemeente voltallig is (Jh 15:1-16). Het vullen van de aarde met vrucht stelt de gevolgen voor van het zendingswerk onder alle volken (Rm 15:16).

De HEERE heeft Zijn volk moeten slaan, maar Hij heeft dat niet gedaan op de manier waarop Hij de volken heeft geslagen die Zijn volk hebben geslagen (Js 27:7). Zijn volk heeft Hij ‘met mate’ (Statenvertaling) geslagen en niet in de volheid van Zijn toorn (Js 27:8; Ps 118:18). In dat geval zou Hij hen volkomen van de aarde hebben weggevaagd. Nu heeft Hij tegen Zijn volk gestreden door hen met de adem van Zijn mond weg te blazen, waardoor ze verstrooid waren over de hele aarde. Door de wind wordt de oogst als het ware gezuiverd, zoals dat gebeurt bij het wannen en ziften van de tarwe. Zijn doel daarmee is geweest hun ongerechtigheden te verzoenen en hun zonden volledig weg te nemen (Js 27:9).

De volle vrucht van dit handelen van de HEERE is dat alle afgodsbeelden verbrijzeld en omver gehouwen zijn. Alles wat zij de plaats van de HEERE hebben gegeven, hebben ze weggedaan, zodat Efraïm zal zeggen: “Wat heb ik nog met de afgoden te maken?” (Hs 14:9a).

Verzen 6-9

Israël zal bloeien en groeien

Als de Assyriërs definitief vernietigd zijn, als dus de gramschap voorbij is, zal Israël groeien en bloeien en vruchten voortbrengen die tot zegen zijn voor de hele wereld (Js 27:6). Dit is het begin van het vrederijk. Zo zullen zij in letterlijke zin de “rijkdom van [de] volken” (Rm 11:12) zijn. In geestelijk opzicht is dit Gods bedoeling en verlangen voor de gelovigen in de huidige tijd, totdat de gemeente voltallig is (Jh 15:1-16). Het vullen van de aarde met vrucht stelt de gevolgen voor van het zendingswerk onder alle volken (Rm 15:16).

De HEERE heeft Zijn volk moeten slaan, maar Hij heeft dat niet gedaan op de manier waarop Hij de volken heeft geslagen die Zijn volk hebben geslagen (Js 27:7). Zijn volk heeft Hij ‘met mate’ (Statenvertaling) geslagen en niet in de volheid van Zijn toorn (Js 27:8; Ps 118:18). In dat geval zou Hij hen volkomen van de aarde hebben weggevaagd. Nu heeft Hij tegen Zijn volk gestreden door hen met de adem van Zijn mond weg te blazen, waardoor ze verstrooid waren over de hele aarde. Door de wind wordt de oogst als het ware gezuiverd, zoals dat gebeurt bij het wannen en ziften van de tarwe. Zijn doel daarmee is geweest hun ongerechtigheden te verzoenen en hun zonden volledig weg te nemen (Js 27:9).

De volle vrucht van dit handelen van de HEERE is dat alle afgodsbeelden verbrijzeld en omver gehouwen zijn. Alles wat zij de plaats van de HEERE hebben gegeven, hebben ze weggedaan, zodat Efraïm zal zeggen: “Wat heb ik nog met de afgoden te maken?” (Hs 14:9a).

Verzen 10-11

Gevolgen van de toorn voor Jeruzalem

De tuchtigende hand van de HEERE zal bewerken dat Israël tot inkeer komt. De Js 27:10-11 laten zien wat die tuchtiging inhoudt. Het eens zo sterke en volkrijke Jeruzalem zal een verlaten wildernis lijken (Js 27:10). Dit is het gevolg van de (eerste) aanval van de Assyriërs ofwel de koning van het noorden (vgl. Zc 13:8-9). Te midden van de puinhopen zal het vee enig groen vinden. De afgevreten takken zullen na verloop van tijd droog genoeg zijn om een vuurtje van te stoken om daarop te koken of te braden wat er nog aan eetbaars is (Js 27:11).

De oorzaak van deze situatie is hun gebrek aan inzicht (Hs 4:6), waardoor zij de antichrist zijn gaan volgen (Jh 5:43b). Het is een schuldig gebrek aan inzicht. Het is hun kwalijk te nemen dat ze hun “Maker” de rug hebben toegekeerd en hun “Formeerder” zijn vergeten. Daardoor hebben ze zich afgesloten voor Zijn ontferming en genade. Zo hebben ze het voor Hem onmogelijk gemaakt Zich over hen te ontfermen en hen genadig te zijn (2Kr 36:16).

Verzen 10-11

Gevolgen van de toorn voor Jeruzalem

De tuchtigende hand van de HEERE zal bewerken dat Israël tot inkeer komt. De Js 27:10-11 laten zien wat die tuchtiging inhoudt. Het eens zo sterke en volkrijke Jeruzalem zal een verlaten wildernis lijken (Js 27:10). Dit is het gevolg van de (eerste) aanval van de Assyriërs ofwel de koning van het noorden (vgl. Zc 13:8-9). Te midden van de puinhopen zal het vee enig groen vinden. De afgevreten takken zullen na verloop van tijd droog genoeg zijn om een vuurtje van te stoken om daarop te koken of te braden wat er nog aan eetbaars is (Js 27:11).

De oorzaak van deze situatie is hun gebrek aan inzicht (Hs 4:6), waardoor zij de antichrist zijn gaan volgen (Jh 5:43b). Het is een schuldig gebrek aan inzicht. Het is hun kwalijk te nemen dat ze hun “Maker” de rug hebben toegekeerd en hun “Formeerder” zijn vergeten. Daardoor hebben ze zich afgesloten voor Zijn ontferming en genade. Zo hebben ze het voor Hem onmogelijk gemaakt Zich over hen te ontfermen en hen genadig te zijn (2Kr 36:16).

Verzen 12-13

De HEERE verzamelt Zijn volk

In deze verzen zien we dat “barmhartigheid triomfeert over oordeel” (Jk 2:13). God ziet altijd een mogelijkheid om Zich te ontfermen. Dat is langs de weg van bekering en berouw die Hij in Zijn volk bewerkt. Als het dorsen van Zijn volk – Juda, het tweestammenrijk – voltooid is en het kaf van het koren is gescheiden, verzamelt Hij de rest van Zijn volk (Js 27:12; vgl. Mt 24:31). Hij doet dat door de leden van Zijn volk – het tienstammenrijk – één voor één op te rapen en zo te verzamelen. De enkeling gaat niet in de massa op. Niet één zal achterblijven of vergeten worden. Hij zal ze allen verzamelen van tussen de Eufraat en het beloofde land.

Hij zal de verloren tien stammen door “een grote bazuin” uit alle landen naar Zijn land roepen (Js 27:13; Mt 24:31). Het is de voltooiing van de opstanding van het zolang begraven gelegen Israël. Dit is het grote jubeljaar waarin op de grote Verzoendag elk lid van het volk zijn bezitting zal terugkrijgen (Lv 25:9; 13). Petrus noemt het de “tijden van [de] herstelling van alle dingen” (Hd 3:21). Als ze zijn teruggekeerd in het land, zal hun eerste daad zijn zich in aanbidding “voor de HEERE neerbuigen op de heilige berg te Jeruzalem”, samen met hun broeders uit het tweestammenrijk.

Verzen 12-13

De HEERE verzamelt Zijn volk

In deze verzen zien we dat “barmhartigheid triomfeert over oordeel” (Jk 2:13). God ziet altijd een mogelijkheid om Zich te ontfermen. Dat is langs de weg van bekering en berouw die Hij in Zijn volk bewerkt. Als het dorsen van Zijn volk – Juda, het tweestammenrijk – voltooid is en het kaf van het koren is gescheiden, verzamelt Hij de rest van Zijn volk (Js 27:12; vgl. Mt 24:31). Hij doet dat door de leden van Zijn volk – het tienstammenrijk – één voor één op te rapen en zo te verzamelen. De enkeling gaat niet in de massa op. Niet één zal achterblijven of vergeten worden. Hij zal ze allen verzamelen van tussen de Eufraat en het beloofde land.

Hij zal de verloren tien stammen door “een grote bazuin” uit alle landen naar Zijn land roepen (Js 27:13; Mt 24:31). Het is de voltooiing van de opstanding van het zolang begraven gelegen Israël. Dit is het grote jubeljaar waarin op de grote Verzoendag elk lid van het volk zijn bezitting zal terugkrijgen (Lv 25:9; 13). Petrus noemt het de “tijden van [de] herstelling van alle dingen” (Hd 3:21). Als ze zijn teruggekeerd in het land, zal hun eerste daad zijn zich in aanbidding “voor de HEERE neerbuigen op de heilige berg te Jeruzalem”, samen met hun broeders uit het tweestammenrijk.